ASLAND İŞİ(Taraxacum officinalis)
Bir diğer adı yabani acı marul’dur.
– Karaciğer şişmelerine
– Sanlığa. Aslanağzl
– Mesane ve kalın bağırsak iltihabını giderir.
– Öksürüğü keser.
– Böbrek ve safra taşlarını düşürür.
– Anne sütünü artırır.
– Taze sürgünlerinden ¿»kan sütü dişleri temizler.
Kullanılışı: 50 ile 100 gr. kök ve yapraklan 1 kilo suda haşlanarak içi
ASLAN KUYRUĞU (Leonurus)
– Ateş düşürücüdür.
– Terletir.
– Vücuda ferahlık verir.
Kullanılışı: 1 tutam kaynatılır, günde 1-2 fincan içilir.
ASLAN PENÇESİ (Alchimilla vulgaris)
Kadmmantosu, hizmetçikız, şebnemli, tavşanyağı, aslanayağı isimleri
Asimkuymğm
ile de bilinir.
– İdrar sökttirücüdür.
– Tonik olarak da kullanılır.
– Sindirim sistemi bozukluklarına iyi gelir.
– Kanamaları dindirir.
– Kadınların; akıntı ve dölyatağı sancılan, gebelikteki başdönmeleri ve doğumdan ileri gelen yırtıklar için kullanılır.
– Aşın şişmanlığı giderir.
– Fazla su birikmesini önler.
– Şeker oranının yükselmesini önler.
– Yaralan kapatır, iltihaplan yok eder.
– Göz hastalıklannı tedavi eder.
Kullanılışı: Üç tutam aslanpençesi veya rendelenmiş kökü on dakika kaynatıldıktan sonra, yemek aralarında günde üç fincan içilir. Bir litre kaynar suya bir tutam aslanpencesi atılarak yapılan bir başka çeşit demlemeye göre, yemek aralarında günde üç fincan içilirse, aşırı şişmanlarla düzensiz adet gören kadınlara iyi gelir.
Lâpası, her on dakikada bir defa kanama ve yaralara, başlangıçta uygulanır.
Bir litre suya, iki avuç aslanpençesi konulur ve kaynatılırsa, haricen kullanılabilir.
Bir litre suya 50 gr. aslanpençesi konulup, kaynatıldığında, konjekti- vit isimli göz hastalığına iyi gelir.
El-ayak ve vajinal banyolar için, bir litre suya iki avuç aslanpençesi konularak kaynatılır.
ASMA (Vitis-vinifera)
Meyvası olan üzümde A, B l, B2, C, vitaminleri bulunan en faydalı bitkilerdendir.
– Böbrek hastalıklarına karşı tesirlidir.
– İshali önler.
– Sanlığı keser.
– Vücudun yağlanmasını önler.
Kullanılışı: Asma çubuklanndan çıkan sıvı egzama ve barsak kana- malannda kullanılır. Hatta bu sıvı Avrupa’nın bazı ülkelerinde göz damlası olarak kullanılır.
AT KESTANESİ (Aesculus hippocastanum)
Ankara’da ve bazı şehirlerimizde yollann kenarlannda dikilmiş 10-15 metre yüksekliğe sahip bu ağaçlar Mayıs-Haziran aylannda çiçek açmakta Eylül-Ekim aylannda tohumlan olgunlaşmaktadır.
Atlann öksürüğü için faydalı olduğundun bu isim verilmiştir.
– Ateş düşürücüdür.
– Vücuda kuvvet verir.
– Hemoroit tedavisinde kullanılır.
– Varis filebite,
– Romatizma ve mafsal ağrılarına iyi gelir.
– Deri çatlaklan tedavisinde kullanılır.
Kullanılışı: Basur, ishal ve varis için, bir bardak suya bir kasık toz ilavesiyle günde üç defa içilir. Burun nezle ve nefes darlığına karşıda faydası vardır. Bir kilo atkestanesi küçük parçalara doğranmak suretiyle pişirilir ve suyu alınırsa hemoroit bununla yıkanılmak suretiyle önlenilir. Kabuklannm kaynatılmak suretiyle içilmesi soğuk algınlığı, ateş yükselmesi,hazımsızlık kronik bağırsak nezlesi ve nikris hastalığına iyi gelir.
Özü çıkarılırsa boğmaca, nev ralji, rom atizm a ve deri uçuklarına karşı faydalıdır.
AT KUYRUĞU
(Equisetum arvense)
100 cm kadar yük- selebilen, çok yıllık, çiçeksiz boğum boğum bir ottur. Gövde silisyum kristalleri ihtiva ettiğ i için, sert içi boş olup yeşil veya esm erimsi yeşil renktedir. S- por ile çoğalır. Kök yum ruları ile de ürer. Yumuşak, kumsal, devamlı yeraltı suyu bulunan yerleri sever. Memleketimizin birçok bölgelerinde rastlanmakla beraber alt türleri vardır.
– İdrar söktürüp kum ve taş düşürür.
– M ide kanam asını durdurur.
– Yara iyi edici etkisi vardır.
İnsanlarda ve hayvanlarda zehirleyici tesiri de görülmektedir. Dozaj’a çok dikkat edilmelidir.
Bazı yerlerde kırk kilit otu, Boğumluca ot, Ulama otu, Ulak otu diye
bilinir.
Kullanılışı: Öğütülerek çay yapılırsa dahilen ezilerek yapılan merhem yara tedavisinde kullanılır. Fazla alındığında zehirlenmelere sebep olabilir.
AT TERESİ (Veronica)
Pek çok çeşidi vardır.
– Hazmı kolaylaştırır.
– Baş ve kulunç ağrılarını giderir.
– Bazıları tütsü olur.
– Yaralara iyi gelir (dıştan)
Kullanılışa: Hazım, ağrı için çayı içilir. Boğaz gargarasında kullanılır. Yaralara yaprağı yakı yapılır.
AYLANDIZ (Ailanthus glandulosa)
Kekarağaç, Esed’ül-arz’da denilir.
– Bağırsak solucanlarım düşürmeye yarar.
Kullanılışı: Bir tutam kaynatılarak günde 1-2 fincan içilir.
AYÇİÇEĞİ (Helianthus annuus)
Gündöndü ve günebakanda denilir. – Sinir hastalıklarında kullanılır. – İktidarsızlığı önler. – Kalp hastalıklarına iyi gelir, – Bedeni ve zihni yorgunluğu önler. – Cinsi arzulan tahrik eder. – Kolestrol düşürücüdür.
Kullanılışı: Tohumlan kurdeşen hastalığı ve kaşıntılarla yara tedavisinde merhem olarak, ayçiçeği yağı soğuk preslenilmek suretiyle damar kireçlenmesinde ve sertliklerinde, esansı verem tedavisinde kullanılır.
AYIGÜLÜ Paeonia Officinal
Şakayık maddesine bakınız.
AYIÜZÜMÜ (Bussarole)
Acı bir bitkidir. İtüzümü veya kocayemiş de denilir.
– İshali keser,
– Böbrek taşlannı düşürür,
– İdrar yollannı temizler.
– Kuvvet verir.
– Ateş düşürücüdür.
– Prostat büyümesini önler.
Kullanılışı: Yapraklarının tozundan günde iki ilâ sekiz gram kullanılır.
AYNI SEFA (Calendula officinalis)/
– Terletir.
– İdrarı söker.
– Zatürriye ve nikrise iyi gelir.
– Bağırsak hastalıkları.
– Karaciğer tıkanmaları.
– Böcek sokmaları, yılan ısırmaları.
– Göz iltihaplan ve göz hastalıklan.
– Astım, öksürük-Uykusuzluk ve kalp çarpıntılarına iyi gelir.
– Karaciğer ve safra kesesi hastalıklan için şifa verici,
– Kan temizleyicidir.
– Yara, çatlak, berelere, ekzemaya, ülsere, nasırlara, siğillere, çıbanlara, ergenlik sivilcelerine iyi gelir.
– Kadınlan âdetlerini düzenler, menapoza yakın faydası vardır, anormal âdet kesilmelerini normale döndürür, fazla akıntılan önler. Kullanılışı: On gr. gece sefası bir litre suda kaynatılır. Günde birkaç kaşık içilirse adet gecikmelerinde de aybaşı adetini de tanzim eder. Adet söktürmek için haşlanması içilir. Yanm avuç tâze yaprağı, ya da kuru yaprak, bir litre suda kaynatılarak lâpa yapılır. Özsuyundan hergün bir kahve kaşığı, kusmalara karşı iyi gelir. Bir aynısafa yaprağı, yanm avuç mavi kantaron ve adaçayı çiçekleri ile birlikte sıcak suya atılarak göz ilâcı yapılır. Yara, ülser vs. için iki çorba kaşığı bitki suyu, 500 gr. tereyağı ile kanştınlarak pomat ve merhem yapılır.
AYRIKKÖKÜ (Triticum Repens)
Aynkotu da denilir. Köpeksalatası, vagon, Sürüngenbuğday büyük, küçük ve eczacı aynkotu gibi çeşitleri de vardır.
– Böbrek taşlan eritmede,
– Mesane yol iltihaplannda kullanılır.
– İdrar söktürür, kanı temizler.
– Terlemeyi sağlar, iç açıcıdır.
– Bütün ateşli hastalıklarda,
– Böbrek iltihaplannda,
– Gut, sanlık, sellülit, romatizma ve karaciğer ağrılan,
– Safra kesesi taşlannda kullanılır.
Kullanılışı: Yeraltmdaki kökleri ile taze filizleri, yapraklan, sap ve olgun başaklan toplanır, havanda dövülür ve bir litre suda kaynatılarak günde iki fincan içilir.
Bir avuç kök kaynatılır, ilk su atılır, tekrar su konularak kaynatılırsa, içerisine meyan kökü, biraz nane ve limon kabuğu ilâvesiyle; sanlık, safra kesesi, karaciğer ve böbrek hastalıklan için günde iki fincan içilir.
Toplanır toplanmaz dövülerek özsuyu çıkanlır ve balla kanştmlırsa, hergün beş çorba kaşığı içilmesi hâlinde karaciğer hastalıklan tedavisinde kullanılır.
AYVA (Pirus cydania)
– Bronşit ve öksürüğü geçirir.
– İnce bağırsak iltihabında faydalıdır.
– Kalbe kuvvet verir.
– Kalpteki sıkmtılan giderir.
– Ağız kokularım yok eder.
– Hararet keser.
– Mideye kuvvet veıir. Kullanılışı: Kurutulmuş ayva suda bekletilerek yapılacak şurup ile gargara yapılırsa boğaz iltihaplarına, çiçekleri bal ile karıştırılarak macun yapılırsa yemeklerden sonra alınmak suretiyle, kalbe kuvvet verir zihni berraklaştırır.
Bal ile pişirilerek elde edilen lapa, bebekli annelerin sütten meydana gelen şikayetlerinde ağrıları ve şişlikleri giderir.
Ayva suyu zatürreye ve kan tüküren hastalara faydalıdır. Çekirdekleri kaynatılır, suyu sıcak içilirse göğsü yumuşatır, ses kısıklığı ve öksürüğü giderir.
Yenildiğinde kusmayı önler, şerbeti cinsi arzulan tahrik eder.
BADEM (Prunus amygdalus)
Tatlı olanı ilaçlar ve tedavide kullanılır. İçerisinde E vitamini mevcuttur.
– Bronşit, anjin, boğaz yanması, boğaz ağrıları, akciğer hastalıklarına faydası vardır.
– Nekahat devrelerini kısaltır.
– Bedenî ve zihnî yorgunlukları ortadan kaldırır.
– Böbrek hastalıklarına faydası vardır.
– Bağırsak parazitlerini döker.
– Banileleri güçlendirir.
KulIanılışı:Yumurta ile karıştırılırsa, sürüldüğünde hemoroite, badem yağı kulak ağrılarına ağrı ve yanmalara, sütle içildiğinde kuvvetlenmesi mideye iyi gelir. Tatlı bademden yapılan merhemler, briyantinler yüzü yumuşatır, yüzün güzelliğini temin eder, fazla kısmı tatlı ve bir kısmı acı badem ezilerek sıkılarak badem yağı çıkarılır, badem yağı büyük çocukların bebeklerin pekliğine karşı iyi gelir, bir iki kahve kaşığı içirilir, badem ağacı çiçeklerinin haşlaması tenin rengini güzelleştirir. Kuru yaprağı ishali keser yenildiğinde diş eti ağrısına faydası vardır, gülsuyu ve gülyağı ile ezilip melhem yapılırsa alma ve şakaklara konulması baş ağrılarını giderir. Yüzdeki kabarcıkları, yanıkları, yılancığı yok eder.
Dövülüp bal ile karıştırıldığında yara ve cerahatlere sürüldüğünde iyileştirir.
Şekerle yenildiğinde kuvvet verir.Çürümüş badem zararlıdır.
Hamile kadınlar Acı Badem yağı içerlerse çocukları düşer. Ancak bu ço k …..
Bağırsak parazitleri için iki saatte bir çiçeklerinin kaynatılmışı içilir.
Acıbadem, dışarıdan banyosu yapılır ya da lâpa şeklinde kullanılırsa, ağn kesicidir. Özellikle; migren, böbrek ve karaciğer ağrılarını yatıştırır. Sinir sistemi ile ilgili ağrıları dindirir.
Tatlıbademin yaprak ve kabukları kaynatılarak içilirse, karaciğerin vazifelerini düzenler,: öksürüğü yatıştırır. Solucanları düşürür, aeşi keser, idrarı söktürür.
Tatlıbadem yağı, hatmi çiçeği ve gelindik ile demlenirse, bal ve yumurta sarısı eklenilmek suretiyle çocuklardaki bağırsak parazitlerini düşürür.
BAKLA (Vicia Faba)
– Besleyicidir,
– Bilhassa çocuk beslenmesi bakımından önemlidir.
– Vücuttaki zehirleri dışarı atar.
– Romatizma siyatik, lumbago ve dolama tedavisinde kullanılır. Kullanılışı: Çiçeğinin haşlanılması ile günde bir küçük kaşık içilerek ve unundan lapa yapılarak haricen kullanılır.
BAL (Miel)
Çok faydalırdır. Ancak, Sivas’ın yüksek dağlarında bulunan kaplanboğan (Aconit) çiçeklerini yiyen arıların yaptığı baldan bir nevi delilik alametleri gösteren bir hastalık meydana gelir. Bu balın adı deli baldır.
– Bal, besleyicidir.
– Kansızlık ve zafiyeti giderir.
– Aç kamına balgamı eritir.
– Damarları açar.
– Tıkanıklan açar.
– Nemi giderir.
– Yataklanna işeyen çocuklar bal yerlerse işemeleri kesilir. Barsaklar- da bulunan lekeler bal yemekle kaybolur.
– Ilık suda şerbet müshil yerine geçer.
– Soğuk suya yapılan şerbet ishali durdur.
– Sıcak içildiğinde 7 dakikada soğuk içildiğinde 20 dakikada kana kanşır.
– Kanı artınr.
– Kemik hastalıklan için şifadır.
– Sütle kanştınlıp aç kamına içilirse parazitleri düşürür. Büyüklerde 60 gr. küçüklerde 35 gr. kabak çekirdeği ie kanştınlarak aç kamına yenilirse bütün parazitleri döker.
– Onbeş gün devamlı yenilirse sanlık hastalığını iyi eder.
– Ilık beze sürülerek boğaza sanlırsa ağnlan geçirir.
– Kurumamış yara üzerine sürülürse yaralan iyi eder.
– Sırt ağnlannda üzerine bal sürülür ve karabiber ekilirse ağnlan geçirir.
– Bal ile bağlanan kırık ve çıkıklar az zaman sonra iyileşirler.
– Beyaz kantoron çiçekleri ile ve havuz tohumlan kanştınlarak yenilirse vücuda kuvvet verir.
– Bir haftada 4 kilo bal yenilirse ülseri iyi eder. Mide ve bağırsak ya- ralannı geçirir. Sakız tarçın ve fındık bal ile kanştınlarak aç kamını yenilirse, vücut hastalıklara karşı dayanıklı olur. Kullanılışı: Göze sürme olarak çekilebilir. Misvak ile dişlere sürülürse diş etlerini sertleştirir, dişlerin sağlığını korur ve beyazlatır.
Şerbeti ile gargara yapıldığında öksürüğe iyi gelir. Boğaz hastalıklan- nı giderir.
Çörek otu ile kanştınlarsa, sabah-akşam bir tatlı kaşığı kudreti arttırır.
Durak otu ile kanştınlıp pişirilirse sürüldüğünde temriyeyi iyileştirir.
Gül ile kanştmldığmda Gülbaşeker denilir. Vereme iyi gelir. Sıcakken gülyağı ile kanştınlıp içilirse öksürüğü keser. Kimyon suyu ile kanştınlırsa zehirli mantar yiyenlerle kuduz ısınğma iyi gelir.
Sirke ile kanştmldığmda sekencebin admı alır.
Ayda bir defa ağzın çalkalanması halinde diş sağlığını korur. Yoğurt kanştınlıp yaralara sürülürse, yaralan iyileştirir. Acı bal, yüzdeki lekelir giderir. Gül yağı ile kanştmldığmda uyuza ve baştaki küçük çıbanlara iyi gelir. Bal şerbeti cinsi arzulan tahrik eder.
BALDIRIKARA (Adıanthum) (capillus-verenis)
Venüs ağacı, hintçörekotu, fujer veya karabaldır ve su bülbülüde denir.
– Böbreklerde kumu döker.
– Saç dökülmesini önler.
– Öksürüğe iyi gelir.
– Burun boğaz hastalıklan ve astıma karşı kullanılır.
– Mide ağnlanm keser.
– Aybaşı kanamalannın düzenli olmasını sağlar
Kullanılışı: 50 gr.’mı kurutularak 1 İt. suda kaynatılarak elde edilir. BALLIB AB A (Laminum purpurrum)
Lavanta çiçeği, kekik, nane, adaçayı, hasalban, oğuzotu ve benzerleri ile aynı bitki âilesindendir.
Sançiçekli, benekli, altın ve beyaz (sahte) ballıbaba çeşitleri vardır.
– Boğaz hastalıklarına,
– Vereme,
– Rahim iltihaplarına, kanamalara ve aybaşı ağrılarını iyileştirir.
– Prostat hastalıklarına,
– Kabakulak, mayasıl, kanlıbasur, ballıbaba ile tedavi edilir.
– İdrar söktürür, kanı temizler.
– Tonik ve serinleticidir.
– Solunum yollan hastalıklanna,
– İdrar tutukluklanna,
– Düzensiz ve sancılı âdetlerle, ağnlanna,
– Dalak hastalıklarına, – Kansızlığa iyi gelir.
Kullanılışı: Çiçekleri ve çiçeklenmiş uçlarının ezilerek suyu çıkanlır.
Merhemi yanıklan iyi eder. Kadın hastalıklan için hastalığın tesbiti ve doktor tavsiyesi şarttır. Susam ya da susam yağı ile pişirilirse, dökülen kıllara yakı yapıldığı takdirde kıllar tekrar çıkar.
Suda kaynatılıp biçilirse, ağır nefesi öksürüğü dalak ve sanlığı iyi eder. Dövülerek sirke veya serkencebi ile ya da papatya ile yenilirse, zehirli hayvan sokmalanna iyi gelir.
Toz olarak, yara tedavisinde; bitkinin tamamından yapılacak lâpa ile ülser ve gutlara karşı el ayak banyolan için, kaynatılan ballıbaba buhan ile kulak hastalıklan, kaynamadan elde edilecek jelâtinli posa yanık tedavisinde kullanılır. Günde iki defa banyo yapılır.
Kaynatılmada bir litre suya bir bir avuç ballıbaba atılır. Günde 3-4 fincan içilir.
Tozu, bal veya reçelle kanştınlırsa, iç hastalıklarına iyi gelir.
BAMYA (Gombo comestible-Hibiscus esculentus)
– Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasını sağlar.
– Kabızlığı giderir.
Kullanılışı: Yemek olarak yenilir.
BANOTU (Hyoscyamus niger)
-Uyku kaçırır. – Beyin hastalıklanna iyi gelir.
– Titreme ve çarpıntıyı giderir.
– Sinirleri teskin eder.
– Kulak ağnlanna iyi gelir.
– Romatizmaya iyi gelir.
– Mide kramplan ve sancılanna iyi gelir.
Kullanılışı: Belladon (güzel avrat otu) çok az nisbette; tilki üzümü, haşhaş, tatula yapraklan, terkibine birer tutam katılmak suretiyle ilaç yapılır. Âynca birer tutam lavanta, biberiye kekik ruhlan katılmak suretiyle ağrı kesmede kullanılırsa da ev ilaçlannda kullanılması zehirli olması dolayı- sı ile tavsiye edilmez.
BARUT AĞACI (Rhamnus frangula)
– Pekliği önler. – Mide ve bağırsakları temizler.
– Zehirlenmelerde, kusturarak zehirlenmeyi önler.
– Sindirim tebelliğini ortadan kaldırır.
– Besinleri bulamaç yapan kaslan uyarır.
– Mide ekşime ve şişmeleri ile hava yutanlara ve kronik enfeksiyonlara faydalıdır.
– Bağırsak parazitlerini düşürür.
– Karaciğerin ve dalağın çalışmalarına yardım eder.
– Kan dolaşımı bozukluklarının ve hemoroid’in giderilmesinde faydalıdır.
– Haricen kullanıldığında; abse, irin ve saç dökülmesine yol açan deri hastalıkları ve uyuz tedavisinde kullanılır.
Kullanılışı: Yan tesirleri yoktur. Gebe kadınlara verilebir. Bir litre suya 30 gr. kadar kabuk atılarak kaynatılır. Sonra da akşamlan 1-2 fincan içilir.
Bir litre suya yanm avuç kabuk konularak; dışandan kompres, lavman ve banyolarda kullanılır.
îç hastalıkları için; bir tutam toz; bal, süt vs. ile karıştırılarak, yenilir veya içilir.
BASUROTU (Ramunculus fîcariya)
Küçük kırlangıç otuda denilir.
– Basur memelerinden doğan şikayetleri giderir.
Kullanılışı: Kökleri kurutularak un haline getirilir ve melhem yapılır.
BAYIRTURPU (Cochlearia) (Armoracia)
Acı kök de denilir.
– iştah açıcıdır.
– Sirkesi yapılır.
– Romatizma ve cilt hastalıklarına faydalıdır.
Kullanılışı: Yenilir, üzerine bir bardak su içmek şartı ile günde üç çay kaşık sirkesi içilir. Rendelenerek deri adale ve eklem yerlerine ovuşturularak sürülür.
BEHMEN (Centaura behen)
Kavza köküde denilir. Faydası basurotu gibidir.
BELLADON (Atropa-Belladonna)
Güzelavratotu da denilir.
– Mide bağırsak hastalıkları,
– Astım,
– Beyin hastalıkları,
– Kalp hastalıkları
– Sinir hastalıktan,
– Ağn kesici olarak kullanılır.
Kullanılışı: Zehirli oluşu dolayısıyle ev ilaçlannda kullanılması mahzurludur.
BEMGÂMÂOTU (Citrus Bergamia)
Bazı ilaçlara bu arada çaya, koku vermek üzere kanştmlır.
– Reçeli yapılır.
BESBASE (Macis)
– Mide ve karaciğere kuvvet verir.
– Ağız kokularını yok eder.
– İnsanı ferahlatır.
– Bel gevşekliğini ortadan kaldırır.
Kullanılışı: Ağızda çiğnenerek yemeklerde 10ar gr. yutularak karanfille karıştırmak suretiyle kullanılır.
BEŞPARMAKOTU (Botentillarecita)
Diğer isimleri gümüşotu, kazgagası, veya kazotu dur. Yaprak ve kökleri kurutulur.
Cildi yumuşatır. Yüzdeki lekeleri giderir.
Dış ağrılarını keser.
Diş etlerini kuvvetlendirir.
Boğaz ağrılarına, mide iltihaplarına, mide ekşime ve yanmalarına iyi gelir.
Vücuda kuvvet verir.
Kullanılışı: Bir litre suya 25 gr. beşparmakotu konulup kaynatılarak ya da haricen kullanılmak üzere lapalar yapılır.
BETONİKA (Stachys Officinalis)
– Vücut ağrılarını dindirir.
– Mide yanma ve ekşimelerine iyi gelir.
– İshali önler.
– Astım tedavisinde kullanılır.
– Kulak ağrılarını iyileştirir. Kullanılışı: Yapraklan ve çiçekleri bir tutam kaynatılarak elde edilen sıvı sürülerek veya günde 1-2 fincan içilerek kullanılır. Ezilerek çıkanlan suyu gülyağı ile kanştınlırsa kulak ağnlanna iyi gelir.
BEYAZ HARDAL (Brassica)
– Yanıklara.
– İshale iyi gelir.
Kullanılışı: Yemeklerde bir tatlı kaşığı beyaz hardal tohumu yenilir, yada keten tohumu lapa yapılarak veya kireç suyu ile kanştınlarak haricen kullanılır.
BEZELYE (Psum Sativum)
– Omurilik hastalıklanna,
– Felçlilere iyi gelir.
– Vücudu kan kanserine karşı korur.
– Kan yapıcıdır.
– Kabızlığı giderir.
BİBER (Capsicum annuum)
– Bol S vitamini vardır.
– Romatizma ve eklem yerleri iltahabını yok eder.
– Ağn dindiricidir.
-İştah açar.
– Kan devranını hızlandırır.
– Kanamalan önler.
– Mide salgılarını çoğaltır. Kullanılışı: Çok miktarda yenildiğinde karaciğer ve böbrekleri boza
bilir.
– Nevralji, lumbağo Halsizlik, mide bulantısı ve zehirlenme yapabilir.
BİBERİYE (Rosmarinus Officinalis)
Kuş dili otu, Lisân-ülasâfir, Hasalbah, Rozmarin, Lacivert gül, tatlı çiçek, buhurdanlık, bübariye da denilir Itır bitkilerinin prensi sayılır. – Astım ve bronşit tedavilerinde kullanılır.
– Baş dönmeleri, çarpıntı, kansızlık ve hazımsızlığa iyi gelir.
– Kranmplan giderir. – Safra kesesi ifrazatını çoğaltır.
– Gut ve romatizmayı tedavi eder.
– Nekahat devresindekiler, sürmenaj geçirenler, sinirleri bozuk olanlar ve depresyon geçirenler, biberiye içmelidirler.
– İdrar söktürür. – Kasılmalara karşı tesirlidir.
– Uykusuzluk ve migrene devadır.
– Karaciğeri çalıştırır.
– Kurt düşürücüdür.
– Adet ve akıntıları düzene sokar.
– Cilt bozukluklarım giderir.
– Ezikler, kesikler, çarpmadan meydana gelen yaralar ve burkulmalara iyi gelir.
– Ağızdaki mikroplan öldürür.
– Lâvmanla ishali keser.
– Vajinal temizlik ve cinsi hastalıklann tedavilerinde kullanılır.
– Yara çıban ve egzamalara
– Ağız, boğaz iltihaplarına, – Çıkık ve burkulmalar da şifalıdır. Kullanılışı: Bir litre suda 20 gr.’m kaynatılarak elde edilecek su kullanılır. Bir avuç bitki, 1 litre suda kaynatıldığında 1-3 fincan içilirse, uyarıcı yada yatıştırıcıdır. 1 İt suya bir avuç atıldığında banyo yapılırsa, el ve ayak için romatizmalara iyi gelir. İki çorba kaşığı zeytin yağı, iki çorba kaşığı köknar reçinesi, iki çorba kaşığı balmumu ile eritilir, içerisine bir kahve kaşığı biberiye tentürü katılırsa, ağrı tedavisinde pomat olarak kullanılır.
BİNBİRDELİKOTU (Hypericum calycinum, Hypericum perforatum)
– Sinirleri yatıştırır. – İştah açıcıdır.
– Balgam söktürür.
– Bol idrar verir. Kullanılışı: Kaynatılarak içilir.
BİTOTU (Sabadille Officinalis)
– Haşaratı öldürmede kullanılır zehirlidir.
Kullanılışı: İnsanlar için zararlıdır.
– Sinirleri tahrip eder.
– Cilde sürüldüğü yeri tahriş eder, kızartır, yanma hissi uyandırır, sonra da dondurur. Orada hassasiyet azalır. Buruna girerse aksırık getirir, Bronşlara giderse öksürtür. Gözleri kızartır, yakar ve ağrıtır. Ağızda acılık ve yanma hissi meydana getirir. Salgıyı çoğaltır. Yutkunmayı güçleştirir, kusturur, ve kanlı isale sebebiyet verir. Baytarlar domuzlan kusturmak için kullanırlar. Felç yapar. Solunumu durdurur. Çizikli adeleye tesiri şiddetlidir. Adeleyi sertleştirir. Hareketten alı koyar, sancı yapar, kandaki kan miktarını çoğaltarak basıncı arttmr. Kalbi zayıf düşürerek durdurur.
BOĞA DİKENİ (Eryngium campestre) İki veya çok yıllık, yapraklan parçalı, parçalannın uçlan dikenli otsu bitkilerdir; Çok türleri vardır. Bazı hayvanlar dikenli bu bitkileri yer. Genç bitkilerin gövdesi, kabuğu soyulduktan sonra yenilir; reçinemsi bir tadı vardır. Öksürüğü kesici, idrar ve iştah artıncı, uyancı ve afrodizyak tesirleri vardır. Kökleri de aynı etkilere sahiptir. Bazı bölgelerde Deve elması, Deveçidikeni, Boğa dikeni, Göz dikeni,. Tenğel dikeni gibi isimler verilmiştir.
BOLDO (Peumus boldus)
– Karaciğer hastalıklan tedavisinde kullanılır.
Kullanılışı: Bir tiıtam kaynatılarak günde 1 fincan içilir.
BODUR MAYDANOZ (Aethusa Cynapiumt)
Köpekmaydonuzu da denilir.
– Sinir yapan mide hastalıklarında
– Baygınlık yapan kıramplarda kullanılır.
Kullanılışı: Zehirlidir. Hekim tavsiyesi olmadan ilaçlara katılamaz. Sarımsağa benziyen kokusundan farkedilir. Maydanoz sanılarak yenilirse ölüme sebebiyet verir. Yaprağı ezilmek suretiyle koklanıldığmda farklı olduğu anlaşılabilir.
BORU ÇİÇEĞ İ (Campanula)
Çan çiçeği de denilir. – Bronşit, astım ve nefes darlığı tedavisinde kullanılır. – Boğmaca ve müzmin öksürüğede iyi gelir. Kullanılışı: Yapraklan kurutulur. Zehirli olduğundan içerisine 5 gr. mına 5 gr. Bellâdon ve 5 gr. banotu kanştınlmak suretiyle bir tabağa bir kahve kaşığı konulup tütsü yapılarak ve haricen kullanılır. Tozu, her sigaraya bir gram konularak kullanılır.
BÖĞÜRTLEN (Rubus furucticobus)
Tilkiüzümü, Karamık, Kara- çilek de denilir.
– Kam temizler.
– İdrar söktürür.
– Öksürüğü keser.
– Şekeri düşürür.
– Dizanteri ve ishale iyi gelir.
– Yüksek tansiyonu düşürür.
– Ayaklardaki şişlikleri giderir.
– Böbrek taşlannı düşürür.
– Gözleri kuvvetlendirir.
– Diş iltihaplarına, ağız-bogaz enfeksiyonlanna karşı kullanılır.
– Yanıklan iyileştirir.
– Ağnlan keser.
K ullanılışı: Kökleri kaynatılarak meyveleri, yaprakları ve dallan korutulup bir m iktar kaynatılarak günde birkaç fincan içilir. G argara yapılır. M eyvesinden şurup yapılır. İçilir.
BÖRÜLCE (Vigna sinensis)
İdrar tutukluğunda ve yanık tedavisinde kullanılır.
Siyangöz ve kamı kara da denilir.
Kullanılışı: Yemek yapılarak yenilir.
BUĞDAY (Triticum Vulgare)
B vitamini bol ve besin değeri yüksek yiyecek maddesidir. Hazım cihazının düzenli çalışmasını sağlar.
Kullanılışı: Çimlendirilmiş buğday tanesi zihin yorgunluğu ve sinir bozukluklannı giderir. Mide ve cilt hastalıklan ile damar sertliği olanlar taze ekmek ve sıcak börek yememelidirler. İnsan sağlığı için gerekli kalorinin büyük kısmı buğdayla yapılan ekmekten sağlanır.
BURÇAK (Lathyrus)
– Ezik, çürük isilik ve mayasılda kullanılır.
Kullanılışı: Lapa veya tane halinde kullanılır
CENTİYANE (Gentiaiıa lutea)
Boyu bir metreyi geçen kökü çok derinlere ^inebilen üzuh ömürlü bir bitkidir. Ağustos-Kasım arasında salkım şeklinde sarı çiçekler açar. Üç çeşidi olup her biri şifalıdır.
Türkiye’de Uludağ, Bozdağ’da rastlahmâktâdir. İhraç maksadıyla çok toplandığı için memleketimizde bir hayli, azalmıştır. Muhtemelen bazı av hayvanlarında olduğu gibi, miktarı yok denecek noktaya gelince, devletçe korumaya alınacaktır herhalde.
– Ateş düşürücüdür. îdrar söktürücüdür.
– Yaralan iyileştirir.
– Nekahat devresini kısaltır.
– Mide ağnlanm keser.
– Vuçudu kuvvetlendirir.
– İshali keser, iştah açar.
– Akciğer hastalıklannı iyi eder.
– Damarsertliğini geçirir.
– Mide ülseri ve asit fazlalığını yok eder
. – Sinir iltihabını kurutur.
– Çocuk hastalıklannı iyileştirir.
– Astımı keser.
Kullanılışı: Bir litre suya on tutam kuru çiçek atılarak demlenir. Üç saatte bir fincan içilir, bir tutam kök tozu, balla kanştınlarak yenilebilir. Fazla alınması sindirimi engelleyebilir ve kusmalara sebeb olabilir.
CEVİZ AĞACI (Juglans, regia)
Koz, Cevizde frenk cevizi de denir.
– Yapraklan ve kabuklan kam temizler.
– İshal ve dizanteri’ye iyi gelir.
– Zehiri gidermek için kullanılır.
– Deri çatlaklarına ve hastalıklanna iyi gelir.
– Gelişmemiş, sıska kalmış çocuklara faydalıdır.
– Saç ve elleri boyamada kullanılır.
– Veba hastalığına iyi gelir.
– Kann ağnlanna, ateşli hastalıklarda ağn kesici ve ateş düşürücüdür.
– Dil altma iyi gelir.
Kadınlarda görülen beyaz akıntıyı keser.
Kullanılışı: İki adet ceviz içi, iki kuru incir, 50 gr. sedefotu yaprağı bir miktar tuz bir havanda dövülürse sabahlan aç karnına yendiğinde hiçbir zehir etkilemez.
Taze ceviz ile şeker veya bal ile kanştınlıp yenilirse mideyi kuvvetlendirir.
Yeşil kabuğundan çıkarılan su ile, tiryak ve kıran vaktinde içilirse veba hastalığından korur.
Köpeğin ısırdığı yere soğan, tuz, bal ile karıştırılıp sürülürse melhem olur.
Ceviz kabuğu ile içini, yakıp külünü göbek üzerine konulursa ağrıyı keser.
Gül aseli ile cevizi dövüp bir miktar tuz biber karıştırıp bir kaç defa dil altına sürülürse iyi gelir.
Cevizi kabuğu ile dövüp çıkan suyu bal ile karıştırılırsa boğaz ve iltihaplara iyi gelir.
Taze ve yeşil olan ceviz kabızlık yapar.
Safra hastalığı olanlar taze ceviz yerlerse safrayı azdırır.
Kuduz vakalarında bal soğan tuz ile cevizi ısırığa sürülürse iyi gelir.
– Tomurcuklarından, saç dökülmeleri ve kepeklere karşı merhem yapılır.
– Tırtıla benzeyen başaklan kan damarlarını sıkıştırdığından kanamalar, kesiklere ve fazla gelen âdet kanamalan ile hemoroid, ishal ve dizanteriye karşı çok tesirlidir.
– Kabuklan, böcek öldürücüdür.
– Yapraklan ve yeşil kabuklan kanama ve ishale tavsiye edilir.
– Hariçten kullanılışı yaralan iyi eder, temizleyerek mikroplan öldürür.
– Taze yapraklan demlenirse, kokusu haşaratı kaçınr, ülser, egzema, göz iltihaplan, pamukçular ve abselere iyi gelir. Vereme karşı savaşta başanlıdır. Kandaki glikoz nisbetini düşürür.
Aç kamına ceviz içi ağızda ezilerek çocuklardaki temriyeye sürülürse melhem olur.
– Altına işeyenlere 8 gr. ceviz kabuğunu veya yaprağım yeseler iyi gelir 20 gr. bir It. suda kaynatılan ceviz suyu birer çay kaşığı ile sıska kalan çocuklara verilip, ve ceviz yaprakları ile banyo yaptırılırsa faydalıdır.
– Bir litre’de 50 gr ceviz yaprağı kaynatılarak kadın akıntılarına melhem olur.
– Cevizyağı deri yanıklarına iyi gelir.