ÇIKRIK

ÇIKRIK; Aim. Wellrad, Fr. Treuil, poulie, İng.
Spinning wheel. Ağır yükleri kolayca kaldırabilmek
maksadıyla kullanılan âlet. Çok eski zamandan
beri bilinen çıkrık, özellikle kuyulardan su
çekmek ve ağır yükleri kaldırmak için kullanıldığı
gibi, günümüzde de değişik maksatlarla pekçok
yerde kullanılmaktadır.Prensip olarak; dönme eksenleri aynı, yarıçapları
farklı olan iki silindirden meydana gelir.
Kaldırılacak olan yük, küçük silindire sarılı olan
ipin ucuna asılır. Büyük silindire sarılı bir başka
ipin ucuna da F kuvveti tatbik edilir. Büyük silindir,
kol veya motor ile de döndürülebilir.
Büyük silindirin yarıçapı a, küçük silindirin
yarıçapı b ve kaldırılacak yükün ağırlığı G ise,
çıkrığın dengede kalabilmesi için gerekli kuvvet F=
(b/a).G’dir. Kuvvet kazancı ise; a/b=G/F’dir.
Zamânımızda kullanma sahalarına ve yapılış
şekillerine göre isimlendirilen çeşitli çıkrıklar
mevcuttur.