DENGE

DENGE; Aim. Gleichgewicht, Balance, Fr. Équilibre,
balance, Ing. Equilibrium, balance. Bir
cisme etki eden kuvvetlerin bileşkesinin ve herhangi
bir noktaya göre momentlerinin toplamının
sıfır olması hâli.
Denge hâlinde bulunan bir cismin ivmesi de sıfırdır.
Dışarıdan herhangi bir kuvvet etki etmediği
müddetçe cisim denge hâlini bozmaz.
Bir cismin denge hâlini bozmaya çalışan kuvvetlere
karşı koyan kuvvetler varsa, yâni hâriçten
bir kuvvetin etkisiyle dengesi bozulan cisim, bu
kuvvet kaybolduktan sonra tekrar denge hâline
gelebiliyorsa, bu cismin dengesine “kararlı denge”
denir.
Denge durumu bozulan cisim tekrar ilk denge
durumuna gelemiyorsa, bu cismin dengesine de
“kararsız denge” denir.
Düz bir zemin üzerinde duran cisimlerin ağırlık
merkezlerinden geçen çekül doğrultusu, cismin
dayanma yüzeyinin içinde kalıyorsa, cisim devrilmez
(Şekil A). İtalya’daki eğikliği ile meşhûr Piza
Kulesi bu sebeple hâlen devrilmeden durabilmektedir.
Eğer ağırlık merkezinden geçen çekül
doğrultusu dayanma yüzeyinin dışında kalıyorsa,
cisim devrilir (Şekil B).