EDHEMÎLİK veya EDHEMİYE

EDHEMÎLİK veya EDHEMİYE (Ebu ishak
İbrahim Bin Edhem’in adından). Melâmîlikten
doğan ve batmî inançları benimseyen
tarikat.
— İbrahim bin Edhem (öl. Şam
777 veya 782), sofiyenin ilk tabakasından
sayılır ve sasanî hükümdarları soyundan
geldiği söylenir. Menakıb-ı Hace-i Cihan
ve Netice-i Can adlı eserlerinde Vahidî, Edhemîleri,
gözleri sürmeli, başlarında kubbe
gibi müdevver ve dilimsiz tokalı taç bulunan,
sünnete uyan, bıyıklarının dudağı örten
kısmını kestirip sakal koyuveren, yenleri
bol yeşil hırka giyen, boyunlarına teşbih
takan ehli sünnetten bir zümre diye anlatır.
Bu kitabı, Vahidî’nin adını anmadan,
sadece «değerli bir kitap» diye söz ederek
yeniden yazan celvetî şeyhlerinden Karakaşzade
Ömer de (öl. 1637), Nur-üUHüda
limen ihteda (Yol Gösterilene Kılavuzluk
Işığı) adlı eserinde, Edhemîleri hemen aynı
şekilde niteler, ancak taçlarının yedi kat
ve dilimsiz olduğunu belirtir. Bu bilgiden
Edhemîlerin XVI. yy.dan XVII. yy,a
kadar Anadolu’da yaşadıkları, Hayderîler,
Camîler, Abdallar gibi gezginci kolları olan
bir tarikata bağlı oldukları anlaşılıyor.
Edhemîlik XVII. yy.dan sonra Bektaşîlik
içinde erimiş ve bu tarikat tarafından temsil
edilmiş, Bektaşîlerin giydikleri kubbesi
ve lengeri dört dilimli düğmeli taca tac-ı
edhemî denilmiştir,