nükleozit

nükleozit, canlı hücrelerinde kalıtsal özellikleri
denetleyen nükleik asitlerin altbirimi
olan ve bir şeker molekülüne bağlı azotlu
bazdan oluşan bileşiklerin ortak adı. Hücre
işlevlerinde en fazla önem taşıyan nükleozitlerde
şeker molekülü bir riboz ya da
dezoksiriboz, azotlu baz ise bir pirimidin
(sitozin, timin ya da urasil) ya da bir
pürindir (adenin ya da guanin).
Nükleozitler genellikle nükleik asitlerin
kimyasal tepkime sonucu ya da enzimler
aracılığıyla parçalanmasıyla ortaya çıkar.
Doğada rastlanan çeşitli nükleozitlerdeki
şeker ve azotlu bazların yapısı, şeker molekülündeki
halkanın boyu ve iki molekül
arasındaki bağlantı 1891-1911 arasında yürütülen
çalışmalarda ortaya çıkarılmıştır.
Adenozin ve guanozin 1948’de yapay olarak
bireşimlenmiş, bunu izleyen dönemde nükleozitlerin
bireşimi ve bunların birleşerek
nükleik asit oluşturması konusunda önemli
gelişmeler kaydedilmiştir. Puromisin gibi
bazı antibiyotikler küf ya da mantarlardan
elde edilen nükleozitlerdir.