obruk

obruk, kalkerli arazilerde oluşan, derin
kuyu biçimindeki çukurların ortak adı. Çoğunlukla
kalkerin kalın katmanlar halinde
bulunduğu yörelerde görülür. Kalker gibi
çözünür bir kayaç türü olan jips (alçıtaşı)
üzerinde de oluşabilir, ama bu kayacın
özelliğinden ötürü çabuk silinir.
Obruklar karstik çözünme sonucunda
oluştuğu gibi, karst çukurlarının tavanlarının
çökmesi sonucunda da ortaya çıkabilir.
Bu çökmelerde de gene karst çözünmesiolaya yardımcı olur. Obrukların derinlikleri
birkaç metreden başlayarak birkaç yüz metreye
kadar iner. Bazılarının biçimi Silifke
yakınlarındaki Cehennem Obruğunda olduğu
gibi silindire benzer ve dibi görünür.
Bazılarında ise görünmeyen dip kısım bir
mağaraya açılır ve çok derinlere kadar iner.
Türkiye’de bu ikinci tipin bilinen en derin
örneği, Antalya ilinin Akseki ilçesi sınırları
içinde bulunan Ürküten Obruğudur (243
m).
Konya yöresindeki obrukların bazıları kurudur.
Bazılarında ise sular toplanarak derinlikleri
oldukça fazla obruk gölleri ortayaçıkar. Türkiye’de obruk göllerinin en yaygın
bulunduğu kesim Konya’nın kuzeydoğusunda
bulunan Obruk Platosudur(*). Bu
plato üstündeki obruk göllerinden başka
gene Konya çevresinde başka obruk gölleri
de vardır. Bunlardan birisi Konya kentinin
yaklaşık 48 km güneyinde yer alan Timraş
adlı obruk gölüdür. Elips biçiminde olan bu
göl, obruğun üst kenarından 20 m aşağıda
ve 35 m derinliktedir. Göl yüzeyinin uzun
ekseni 263 m, kısa ekseni ise 205 m’dir. Bu
gölün 20 km kadar güneybatısında Apa
Baraj Gölü yakınında Apa Saraycık Obruk
Gölü yer alır. Uzun ekseni 225 m, kısa
ekseni 150 m olan elips biçimli gölün
derinliği 45 m kadardır.
İç Anadolu Bölgesi’nin Konya Bölümü
dışında da obruk göllerine rastlanır. Bunlar
arasında en önemlisi, Kırşehir ilinin Mucur
ilçesine bağlı Obruk köyü yanındaki obruk
gölüdür. Bu gölün içinde bulunduğu obruğun
çapı yaklaşık 300 m, derinliği ise 50
m’dir.