ocak gazı

ocak gazı, maden ocaklarının kazılması
sırasında oluşan zararlı gazların ortak adı.
Kömür damarlarında rastlanan ve hemen
tümüyle metandan (CH4) oluşan grizu,
havada yüzde 5-14 arasında değişen oranlarda
bulunduğunda son derece yanıcı ve
patlayıcı bir özellik taşır.
Ocaklarda oluşan bir başka zehirli gaz olan
karbon monoksit (CO) ise hava içinde
binde 3,5 gibi küçük bir oranda bulunduğunda
bile bir saat içinde ölümlere yol
açabilir. Karbon monoksit gazı, özellikle
kendiliğinden yanmanın görüldüğü ocaklarda,
kömürün yükseltgenmesi sürecinde karbonun
eksik yanması sonucunda oluşur.
Kör soluk olarak adlandırılan atmosfer,
madenci lambalarının sönmesine neden
olan bir ortamdır; bunun başlıca nedeni
havadaki karbon dioksit (CO2) miktarının
fazlalığıdır. Ocaklarda dayanılmaz bir çürük
yumurta kokusuna yol açan gaz ise hidrojen
sülfürdür (H2S). Grizu patlaması sonucunda
da ocaklarda karbonik asit (H2CO3) gazı
birikebilir.