ENDOSMOZ

ENDOSMOZ i. (yun. endon, içine ve osmos,
itme>fr. endosmose*dan). Fiz. Gazların ve
sıvıların, sidik torbası zarı, kâğıt, deri, kauçuk
v.b. gibi hayvansal veya bitkisel zarların
gözenekleri arasından yayınması olayı.
— Fiz. önce Nollet’nin sezinlediği,
sonra Dutrochet’nin incelediği ve 1821’de Mémoires
Pour Servir à VHistoire des Végétaux
(Bitkiler Tarihi İçin Muhtıralar) adlı eserinde
açıkladığı endosmoz olayı, iki sıvı
birbirinden sidik torbası veya deri gibi
bir zarla ayrıldığı zaman meydana gelir.
Olay sırasında, zarın arasından bir sıvı akımı
başlar. Eğer bu iki sıvıdan biri saf
su, öteki de sulu bir eriyikse, saf su zarın
iki yanındaki geçişme (osmdz) basınçları
farkından dolayı eriyiğe doğru akar; bu olaya
endosmoz (içe-geçişme) denir. Bu akımla
birlikte, genellikle ters yönde bir. akım daha
meydana gelir, buna da eksosmoz (dışageçişme)
denir. Bazı zarlar (yarı geçirgen),
iki yanda bulunan sıvıdan yalnız birini geçirir.
Van’t Hoff (1852-1911),. geçişme basıncı
üstüne çalışmalar yaparken bu olaydan
yararlanmıştır.
— Tıp. Elektrik endosmozu, elektrik etkisi
altında ilâçlı maddelerin girmesi.