EPİTELYUM

EPİTELYUM i. (yun, epi, üzerinde ve t hele,
meme başı’ndan). Histol. Bir veya birkaç
kat halinde vücudun bütün dış (epidermis)
ve iç (mukozalar) yüzeylerini kaplayan doku.
—Epitelyum, yassı veya, silindir
şeklinde, hücrelerden yapılıdır, bazen tek
katlı (basit epitelyum) bazen çok katlı (yığma
epitelyum) hücrelerden meydana gelir.
Epitelyumun çeşitli değişikliklere uğramasıyle
birtakım girintiler ortaya çıkar, bunlar
da beze dokusunu, kılları, tüyleri, tırnakları
hattâ diş minesini meydana getiren soğancıklar
haline girer.
Epitelyum, dışta olduğu zaman tam bir savunma
dokusudur, içte olduğu zaman da iç
ortama sıvıların (bağırsak villusları) gazların
(akciğer kesecikleri) geçmesine yarayarak
emici bir karakter taşır (emme, solunum).
Bezler haline geçtiğinde, dışa atılan maddeler
(yağlar, ter, göz yaşı) meydana getirir veya
besinlerin değişimine yarayacak olan
birtakım maddeleri sindirim kanalına döker
(tükürük, mide suyuğu, pankreas ,ve
bağırsak suyuklar v.b.) ve nihayet kan dolaşımına,
organizmanın her birinin kendine öz
şekilde kullandığı bazı maddeleri atar (iç
salgılar).
Epityelyum dokusunun kendine has ne damarı
ne siniri vardır, altındaki dokulardaki
kan veya lenf damarlarının sızdırdığı plazma
veya lenfle beslenir.
Çeşitli etkenler altında epitelyumun hipertrofisi
(sürekli dalamalar, yakıcı maddeler,
nedbeler, parazitler), papillom ve kondilom
adını alan selim (iyi tabiatlı) tümörlere veya
epitelyoma denen habis (kötü tabiatlı)
tümörlere yolaçabilir.
Çok sayıda hayvanda (insanda gırtlakta)
epitelyum yüzeyi titreşimli kıllarla kaplıdır.
Böceklerde bu gibi kılların bulunmaması,
bunların en kesin karakter özelliğidir