Anan ben David (ü. 8. yüzyılın ikinci
yarısı), hahamlığa karşı ve heretik bir
tarikat olan Ananiliğin kurucusu İranlı Yahudi.
Varlığını bugün de sürdüren Karailik
tarikatı Ananilikten doğmuştur.
Anan’ın ününün, egzilark (sürgündeki Yahudilerin
önderi) olmak için küçük kardeşiyle
rekabete giriştiği 760’larda yayıldığı
sanılmaktadır. Bu görev babadan oğula
geçtiği halde, gene de iktidardaki halifenin
onayı gerekiyordu. Anan bu onayı alamayınca
kendini karşı-egzilark ilan etti; bu da
onun hapse atılmasına yol açtı. Duruşma
sırasında, halifenin, kardeşini belirli bir
dinin önderi olarak onayladığını, oysa kendisinin
yeni ve Müslümanlıkla benzerlikleri
olan başka bir din kurduğunu ileri sürdü.
Bunun sonucunda serbest bırakıldı ve resmî
koruma altına alındı.
Anan, tarikatın yasalannı Sefer ha-mitzvot
(Buyruklar Kitabı) adıyla 770’te kaleme
aldı. Bu kitabın birleştirici ilkesi, hem
Talmud’un büyük bölümünü hem de yetkisini
Talmud’a dayandıran hahamlık kurumunu
reddetmesiydi. Yalnızca Kitabı Mukaddes
geçerli kabul ediliyor, o da yarı
sadık, yan özgür bir biçimde yorumlanıyordu.
Anan’ın ölmünden sonra müritleri Kudüs’e
yerleşti. Sonunda Ananilik, çileri bir eğilim
taşıyan ve Talmud’un yetkisini reddeden
Karailik tarikatına dönüştü. 1948’de İsrail
Devleti kurulunca birkaç bin Karai buraya
yerleşti.
Anan ben David
12
Şub