Ardistan Mescid-i

Ardistan Mescid-i Cuması, İran’da, İsfahan’ın
doğusundaki Ardistan kentinde, Büyük
Selçuklu sultanı Gıyaseddin döneminde
yapılmış cami. Mescid-i Cuma ilkin Abbasilerden
kalma eski bir caminin yerinde, tek
kubbeli olarak yapıldı. Birkaç yıl sonra
planı değiştirildi, ondan daha sonra komşu
kent Zevvera’da yapılmış olan camiye benzetilerek
dört eyvanlı hale getirildi. (1158-
60). Safeviler döneminde 1540’ta onarıldı
ve ekler yapıldı. Kuzeybatı köşesindeki
minare de Safeviler dönemine aittir.
Mescid-i Cuma’nm giriş ve kıble yönündeki
eyvanlan, yan eyvanlara göre daha
büyüktür. İç mekânda, tuğla duvarların üst
bölümünde çiçekli sülüsle geniş bir yazı
kuşağı dolanır. Mihrap önü kubbesi bu
kuşaktan sonra başlayan tromplu bir kasnak
üstünde yükselir. Kubbenin çapı 9,30 metredir.
Yapıda değişik tuğla dizilerinin geometrik
bir düzen içinde özenle kullanıldığı
görülür. Kubbe içinde örgü sistemi baklava
motifidir. Aynca kubbeyi taşıyan payelerin
arasındaki kemerlerin iç yüzlerinde bulunan
yazıtlann ve bitkisel alçı bezemenin zenginliğiyle
yapı başka Selçuklu camilerinden
ayrılır. Mescid-i Cuma’nın, kubbeli bölümündeki
yazıtı 1158, güney eyvanındaki
yazıtı 1160 tarihlidir.