Ögedey

Ögedey (d. 1185, Moğolistan – ö. 11 Aralık
1241, Karakurum, Moğolistan), Moğol kağanı.
Kuzey Çin’i ele geçirmiş ve batıda
Rusya’ya seferler düzenlemiştir.
Cengiz Han’ın üçüncü oğluydu. 1229’da
tahta çıktı. Kağan unvanını taşıyan ilk
Moğol hükümdarı olan Ögedey Moğolistan’ın
orta kesimindeki Orhun Irmağı kıyısında,
temelleri babasınca atılan başkent
Karakurum’u inşa ettirdi. Doğuda, Kuzey
Çin’e seferler düzenledi ve Güney Song
hanedanının yardımıyla Jin hanedanının
başkenti Kaifeng’i ele geçirerek (1234) hanedana
son verdi. Çinli danışmanı Yelü
Chucai’nin tavsiyelerine uyarak, önceki
Moğol hükümdarlarının tersine, ele geçirdiği
topraklarda halkın kendi gelenek ve
göreneklerini sürdürmelerine izin verdi.
Kuzey Çin halkının bilgi birikiminden ve
zet\g>Y\V\ğ\nden yararlanmayı amaçlayan bu
karar, Moğolların yeni silahların yapımını
öğrenerek teknolojik bakımdan üstün durumdaki
Song hanedanının topraklarını fethetmelerine
olanak sağladı. Kuzey Çin
halkından öğrendikleri yönetim teknikleri
ise Çin’in yalnızca fatihleri değil aynı zamanda
gerçek yöneticileri olmalarına da
olanak verdi. Ögedey Kuzey Çin’i denetimi
altına aldıktan sonra, batıya yönelerek İran,
Irak ve Rusya’ya ordular gönderdi. Î240’ta
Kiev’i yağmalayan Moğol birlikleri ertesi yıl
Macaristan içlerinde ilerleyerek Adriya Denizine
ulaştı ve Rusya sonraki 200 yıl
boyunca Altın Orda Devleti’ne haraç vermek
zorunda kaldı.
Ögedey, bir içki âlemi sırasında öldü.
1246’da büyük oğlu büyük kağan seçilinceye
değin ülkeyi dul eşi Töregene yönetti.