pageant

pageant, ortaçağda İngiltere’de, araba gibi
çekilebilen tekerlekli sahnelerde oynanan
dinsel içerikli oyun ya da oyun dizisi. Bu
araba-sahneler de aynı adla anılırdı.
11. ve 12. yüzyıllarda dinsel oyunlar kilise
dışına çıkmaya başlayınca bunların nerede
oynanacağı sorunu belirdi. Çünkü İngiltere’de
bu tür büyük gösterilerin düzenlenebileceği
büyük pazaryerleri çok azdı. Bulunan
çözüm oyunların ve izleyicilerin bölünmesi
oldu. İzleyiciler oyun oynanacağı zaman
kentin çeşitli yerlerinde görece küçük gruplar
halinde toplanıyordu. Oynanacak oyunun
her bölümü ayrı bir araba-sahne üstünde
hazırlanıyor, sonra arabalar sahne sırasına
göre birbiri ardı sıra izleyicilerin toplandığı
yerlerden birine geliyor, orada işi biten
araba aynı bölümü bir daha sunmak üzere
bir sonraki yere gidiyordu. Pageant gösterileri
İngiltere’de 14. yüzyılda başladı ve
Shakespeare’in gençlik yıllarına değin sürdü.
Bu tür gezici oyunların İngiltere’den
başka, çok sık olmasa da Felemenk, İtalya
ve İspanya gibi ülkelerde de düzenlendiği
sanılmaktadır.
Pageant sözcüğü İngilizcede zamanla her
türlü gösterişli geçit alayını ve gösteriyi
tanımlamak için kullanılır oldu. Eski Roma’daki
Saturnalia, Lupercalia, Bacchanalia
gibi şenlikler, Japonya’da Şinto ayinlerindeki
alaylar, Osmanlı şehzadelerinin
sünnet düğünleri nedeniyle düzenlenen şenlik
alayları hep bu adla anıldı.
20. yüzyıl başlarında Louis N. Parker’m
tarihsel olayları canlandırdığı, yapay dekordan
kaçınarak doğal ortamlar kullandığı ve
amatör oyunculara yer verdiği oyunlarıyla
pageant”lar yeniden canlandı ve yaygınlaştı.
1914’te Missouri eyaletindeki St. Louis
kentinin 150. kuruluş yıldönümünü kutlamak
amacıyla, özel olarak yapılan 300
metrelik bir sahnede, amatörlerden oluşan
7.500 kişilik bir toplulukla sahnelenen The
Pageant and Masque o f St. Louis adlı oyun
da Parker’ın düşüncelerinden esinlenmişti.
1940’larda Paul Green bu türe edebi bir
boyut kattı. Onun iyi kurulmuş oyunlar
olan The Lost Colony (Yitik Koloni), The
Common Glory (Ortak Zafer), Unto These
Hills (Şu Tepeler Üzerine), Wilderness
Road (Yaban Yolu) gibi yapıtlarının hepsi
bir yandan da pageant”m geleneksel özelliği
olan gösteriş öğesini içeriyordu. 1952’de de
Paul Robert-Houdin, Fransa’da Cosson Irmağı
üzerindeki Chambord’da bir tür pageant
sayılabilecek olan ilk ses ve ışık gösterisin^*)
düzenledi