Palacky, Frantisek

Palacky, Frantisek (d. 14 Haziran 1798,
Hodslavice, Moravya – ö. 26 Mayıs 1876,
Prag, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu),
modern Çek tarih yazıcılığının kurucusu.
19. yüzyıl Bohemya siyasal yaşamında
önemli rol oynamıştır.
Genç yaşta Çek ve Slovak aydınları arasında
etkili olmaya başlayan milliyetçi düşüncelerle
tanıştı. İlk yazıları estetik üzerineydi.
1827’de Prag’daki Ulusal Müze’nin çıkardığı
bültenin yayın yönetmeni oldu.
Bültende estetik ve Çekçe üzerine yazılar
yayımladı.
Çek ulusunun başlangıcından 1526’ya değin
Bohemya ve Moravya’daki tarihini anlattığı
en önemli kitabını yazmaya 1832’de
başladı. Geschichte von Böhmen (1836-67, 5
cilt; Bohemya’nın Tarihi) ve Déjiny národu
ceského (1848-76; Çek Ulusunun Tarihi)
adlarıyla yayımlanan yapıtında, Çeklerin
tarihinin “bir yandan Slavlarla, bir yandan
da Roma ve Almanlarla sürekli ilişki ve
çatışma” sonucu biçimlendiğini ortaya koydu
ve Husçu dönemi Çek tarihinde ulusal ve
dinsel mücadeleleri temsil eden merkez
dönem olarak ele aldı.
Palacky, siyaset alanında eşit haklara sahip
milliyetlerden oluşan federal bir Avusturya
düşüncesini destekledi. 1848’de Prag’da
toplanan Slav Kongresi’ne başkanlık etti.
1848-49 yıllarında Kremsier’de (bugün Kroméríz,
Çekoslovakya) toplanan kurucu
mecliste görev aldı. Devrim hareketinin
başarısızlığa uğramasından sonra etkin siyasal
yaşamdan çekildi. 1861’de yeniden Reichsrafa
(Devlet Konseyi) seçildi. Idea státu
rakouského (1865; Avusturya Devleti Düşüncesi)
adlı kitabında milliyetler yerine,
Habsburg İmparatorluğu sınırları içindeki
tarihsel bölgeler temelinde oluşturulacak
bir federal yapıyı savundu. Çek siyasal
düşüncesini ve tarih yazıcılığını derinden
etkileyen Palacky’nin görüşleri Tomás Masaryk
ve kuşağının liberal milliyetçilik anlayışına
da temel oldu.