Auger olayı

Auger olayı, atom fiziğinde, en iç kabuğunda
bir elektron eksiği olan bir atomun,
X-ışınlan yaymak yerine bir ya da daha çok
elektronunu atarak daha kararh duruma
geçmesiyle sonuçlanan kendiliğinden süreç.
Adını, olayı 1925’te keşfeden Fransız fizikçi
Pierre Victor Auger’den almıştır.
Her atom, bir çekirdek ile bu çekirdeğin
çevresindeki eşmerkezli elektron kabuklarından
oluşur. Eğer iç kabuklardan birindeki
bir elektron, elektron bombardımanıyla
ya da başka bir etkiyle yerinden kopanlırsa,
başka bir kabuktan gelen . bir elektron
hemen bu boşluğu doldurur. İkinci elektronun
yer değiştirmesi sırasında açığa çıkan
enerji, ya bir X-ışını yayımına ya da Auger
olayına yol açar. Auger olayında, bu serbest
enerji yörüngelerden birindeki başka bir
elektronu uyararak atomdan kaçmasına neden
olur; böylece atomda ikinci bir elektron
boşluğu doğar. Bu yeni boşluğun doldurulması
sırasında ya bu süreç yinelenir ya da
enerji X-ışınlan biçiminde dağılır. Bu olay,
X-ışınlan enerji bölgesinde değil de optik
bölgede gerçekleşirse kendiliğinden iyonlaşma
adıyla anıhr. Bir atom kabuğunun bir
Auger elektronu yayma olasılığına, o kabuğun
Auger verimi denir. Atom numarası
(çekirdekteki proton sayısı ya da elementin
periyodik tablodaki sıra numarası) azaldıkça
Auger verimi de düşer. Atom numarası
30 olduğunda (çinko), en içteki kabuğun (K
kabuğu) X-ışmlan ve Auger elektronları
yayma olasılığı hemen hemen eşittir. Auger
olayından, elementlerin, bileşiklerin, çelurdeğin
ve müon adı verilen temel parçacıkların
özelliklerinin incelenmesinde yararlanılır.