Clark, John Bates

Clark, John Bates (d. 26 Ocak 1847,
Providence, Rhode Island – ö. 21 Mart
1938, New York kenti, ABD), ABD’li
iktisatçı. Milli hasıladan elde edilen gelirin
John Bates Clark
Columbia University
emek, sermaye ve toprak dilimleri arasındaki
dağılımını açıklamayı amaçlayan marjinal
üretkenlik kuramıyla tanınır.
Brown Üniverşitesi’nde ve Amherst College’da
öğrenim gördü. Ardından Heidelberg
ve Zürich üniversitelerinde okudu.
ABD’ye döndüğünde çeşitli yüksekokullarda
ve Columbia Üniversitesi’nde ders verdi
(1895*1923).
“Eski ekonomi politikanın özyne karşı bir
başkaldırı” iddiasında olan ■Philosophy o f
Wealth (1886; Zenginliğin Felsefesi) adlı
yapıtında, insanların güdülerinde kişisel
çıkarlar kadar toplumsal çıkarların da önem
taşıdığını savundu. Dolayısıyla saf ekonomik
rekabetin ürünlerin adilce dağılımını
sağlayabileceği görüşünü reddetti. Özgün
bir fayda kuramı geliştirdiği Distribution o f
Wealth (1899; Zenginliğin Dağılımı) adlı
yapıtında malların “fayda demetleri” içerdiklerini,
yani her birinin nitelik olarak
farklı fayda dereceleri taşıdığını savundu.
Ayrıca hiçbir dinamik değişime-uğramayan,
tam ve “durağan” bir serbest rekabet dengesi
modeli oluşturarak marjinal üretkenlik
kuramını geliştirdi. Bu hayali modelden
yola çıkarak, toplam milli hasılanın dağılımı
konusunda sonuçlar çıkardı. Buna bağlı
olarak yatırım mallarını da kapsayan bütün
üretken girdilerin bir bedel (faiz) karşılığında
geçici olarak çekildiği ve sürekli akış
halinde olan geleceğe dönük gelirler biçiminde
tanımladığı toplumsal sermaye kavramını
ortaya koydu.
Clark, Amerikan İktisat Derneğinin kurucuları
arasında yer alarak 1893-95 arasında
başkanlığını yaptı. Ayrıca Political Science
Quarterly’nin yayın yönetmeni (1895-1911)
ve Camegie Uluslararâsı ‘Barış Fonu’nun
ekonomi Ve tarih’ -bölümünün yöneticisi
(1911-23) olarak görev yaptı. Son yıllarında
savaşın’insanlık için en büyük tehlikeyi
oluşturduğu kanısına vardı ve A Tender o f
Peace (1935; Bir Barış Önerisi) adlı yapıtında
banşı sağlamak için güçlü bir Milletler
Cemiyeti’nin gerekliliğini savundu.