Cody, William (Frederick)

Cody, William (Frederick), lakabı b u f f a l
o b i l l (d. 26 Şubat 1846, Scott ili, Iowa – ö.
10 Ocak 1917, Denver, Colorado, ABD),
ünlü manda (İngilizce buffalo) avcısı. Orduda
keşif görevlisi olarak çalışmış ve Yerlilerle
savaşmıştır. Batı’nın gerçekleri ve atmosferi
onun yaşamında ifade bulmuş, düzenlediği
Vahşi Batı gösterileri sonradan Buffalo
Bill’in Vahşi Batısı ve Dünya At Terbiyecileri
Kongresi adım alarak uluslararası bir
düzenleme durumuna gelmiştir.
1857’de-, 11 yaşındayken babası ölünce
Kansas’ra bir yolcu, posta ve yük taşımacılığı
firmasının desteklediği Pony Express’te
atlı ulak olarak çalışmaya başladı. Daha
20’sine girmeden iyi bir sığırtmaç ve avcı
olmuş, aynca Yerlilere karşı çarpışmalarda
deneyim kazanmıştı.
İç Savaş’a (1861-65) katıldıktan sonra,
ABD ordusunda sivil keşif görevlisi olarak
çalışmaya başladı’ ve Kansas’taki Ellsworth
Cody, 1916
Library of C o n g ress, Washington, D.C.
Kalesi’nin habercisi (1866-67) oldu. 1867-
68’de Birleşik Pasifik Demiryollan’nın yapımında
çalışan işçilerin yiyecek gereksinimini
karşılamak üzere manda avlamaya
başladı. Sekiz ayda 4.280 manda öldürüp
Ovalar Yöresinin en büyük manda avcısı
olarak ün kazandı.
Yalnızca nişancılığıyla değil, dolaştığı geniş
bölgeleri çok iyi tanıması, Yerlilerin
gelenekleri hakkındaki bilgisi, cesareti ve
dayanıklılığıyla da ün kazandı. Özellikle
ABD 5. Süvari Birliği, 1868-76 arasında
Mississippi Irmağının, batısından Yerlileri
ezmek amacıyla girişilen seferlerde, sık sık
keşif görevlisi ve kılavuz olarak Cody’ye
gereksinim duyuyordu. Cody, 1872’de Onur
Madalyası’yla ödüllendirildi, ama resmî ordu
görevlisi olmadığı gerekçesiyle 1916’da
madalyası geri alındı.
Cody, Yerlilerle yapılan 16 çarpışmaya
katıldı. Bunlann arasında, Nebraska’daki
Sioux ilinde yapılan ve Şayen savaşçısı Sarı
Saç’ın (yanlışlıkla San El diye çevrilmiştir)
kafadensinin yüzüldüğü ünlü çarpışma da
(17 Temmuz 1876) vardı. Bu konu yalnızca
gazeteciler için değil ucuz romancılar için de
iyi bir malzeme oldu; böylece usta binici,
hızlı silahşor Cody kısa sürede Batı’nın halk
kahramanına dönüştü. Buffalo Bill konusunu
işleyen ilk yazarlar Ned Buntline (takma
adı E. Z. C. Judson) ve Prentiss Ingraham’
dı. Batı’mn tiyatroya aktarılmasının sağlayacağı
kazancın farkına varan Cody
1872’de, Buntline’ın yazdığı The Scouts o f
the Prairie (Çayırdaki Öncüler) adlı oyunda
başrol oynamayı kolayca kabul etti. Yetenekli
bir oyuncu olmamasına karşın, çok
usta bir şovmendi; izleyicileri onu çoşkuyla
selamlıyordu. Tiyatro dönemi sona erdiğinde
de Doğulu zenginler ve Avrupah soylular
için Batı’da düzenlenen av partilerine
katılırdı.
1863’te ilk Vahşi Batı gösterisini düzenledi.
Gösteride nişancılık numaralan, manda
avı, Güney Dakota’daki “Deadwood” posta
arabasımn ele geçirilmesi, Pony Express ile
gezinti, usta binici kovboylar ve savaş
çığhklan atan Yerliler yer alıyordu. Gösterinin
yıldızlan arasında ünlü nişancı Annie
Oakley ve Yerli reisi Oturan Boğa da vardı.
Gösteriler ABD’de ve dışında büyük ilgi
görüyordu. Ama son dönemlerdeki kötü
yönetimden ötürü Cody gösterilerden elde
ettiği serveti yitirdi. Son gösterisini ölümünden
iki ay önce Virginia’daki Portsmouth’ta
yaptı. Cody üzerine yazılan yaşamöyküleri
arasında R. Croft-Cooke ve W. S. Meadmore’un
Buffalo Bill: The Legend, the Man
o f Action, the Showman’i (1952; Buffalo
Bill: Efsane, Eylem Adamı, Şovmen) ile
Don Russell’ın The Lives and Legends o f
Buffalo Bill: A Study in Heroics (1928;
Buffalo Bill’in Yaşamı ve Efsaneleri: Kahramanlık
Üzerine Bir Çalışma) adlı yapıtı
sayılabilir. Robert Altman’ın 1976’da çektiği
Buffalo Bill and the Indians (Buffalo Bill
ve Kızılderililer) adlı filmde Cody’yi Paul
Newman oynamıştır.