Coimbra

Coimbra, Portekiz’in ortakuzey kesiminde,
il ve il merkezi kent ve belediye
(concelho). Mondego Irmağının kuzey kıyısında
yer alır. İS 4. yüzyıldan kalma Latince
bir metinde Aeminium adıyla belirtilmiştir;
bugünkü Coimbra’nm 13 km güneybatısındaki
Condeixa ise, o dönemde Conimbriga
ya da Conimbrica olarak bilinirdi. Aeminium,
100 yılı aşkın süre Magriplilerin
kalesi oldu. 878’de Asturias ve Leön kralı
III. Alfonso tarafından geri alındı ve
Coimbra Üniversitesi’nin eski binaları, Portekiz
CI R I – EDISTUDIO
kuzeyden getirilen Galicialılar buraya yerleştirildi.
Conimbriga piskoposluğu buraya
taşınınca, piskopos eski adı kullanmayı
sürdürdüğünden Coimbra olarak anılmaya
başladı. 1064’te Kastilya kralı I. Fernando
tarafından fethedildi ve Portekiz’in Magriplilerden
geri alınması için girişilen seferlerde
100 yılı aşkın süre üs olarak kullanıldı.
1139’da Portekiz’in başkenti oldu, ama
1260’ta yerini Lizbon’a bıraktı. Ortaçağdaki
altı kral (I. ve II. Sancho, II. ve III.
Afonso, I. Pedro ve I. Fernando) ve
16. yüzyıl şairlerinden Francisco de Sâ de
Miranda burada doğdular. 1290’da Lizbon’
da kurulan Portekiz’in en eski üniversitesi,
1537’de buraya taşınarak Coimbra Üniversitesi
adını aldı. Üniversite şapelinin görkemli
bir oymalı kapısı (1517-22) ve zc.ıgin
bezemeli Barok üslupta bir kitaplığı
(1716-23) vardır. Kitaplıkta 1 milyon cilt
kitap, 3 bin de yazma bulunur. Luı’s de
Camöes’in Os Lusîadas (1572; Lusitanialılar)
adlı epik şiirinin ilk baskısı da bunlar
arasındadır. 16. yüzyıl başlarında kent çok
sesli müziğin merkezi oldu ve bu müzik türü
gezginlerce Etiyopya ile Kongo’ya kadar
tacındı.
Öteki önemli yapılar, Romanesk üsluptaki
eski katedral (1170), Sâo Salvador Kilisesi
(12. yy), yapımı 1598’de başlayan yeni
katedral, eski piskoposluk sarayında bulunan
ve 1592’de onarılmış olan Machado de
Castro Müzesi, I. Afonso döneminde yapılıp
1520’de yenilenen Santa Cruz Kilisesi,
Romalılardan kalma temeller üstüne yeniden
yapılan Sâo Sebastiâno siukemerleri
(1568-70) ve I. Sancho’nun kızı Beata
Sancha’nın yaptırdığı Celas Manastırı’dır
(12. yy). Mondego Irmağının öbür kıyısındaki
Santa Clara banliyösü, Coimbra’ya bir
taş köprü ile bağlanır. Burada eski (13. yy)
ve yeni (17. yy) Santa Clara rahibe manastırları
vardır; Kral I. Pedro’nun gözdesi
Inez de Castro’nun da Santa Clara’da
öldürüldüğü söylenir.
Başlıca sanayi ürünleri çanak çömlek,
bira, şarap, kâğıt, dokuma ve deridir.
19. yüzyılda bir yayınevi açılmıştır. Coimbra,
Porto-Lizbon arasındaki karayolu ve
•elektrikli tren hattı üzerindedir. Ayrıca^
kentin yakınından geçerek doğuda, Guarda
ve Ispanya’ya uzanan bir kara ve demir yolu
vardır.
Coimbra ilinin yüzölçümü 3.956 km2’dir.
Başlıca ekonomik etkinlikler, tahıl, zeytin,
pirinç ve meyve üretimini kapsayan tarım
ile balıkçılıktır. Önemsiz petrol yatakları
bulunmuşsa da, işletilmemiştir. Coimbra’
dan 55 km uzakta, Mondego Irmağı üzerindeki’
Agueira/Raiva hidroelektrik enerji
santralının yapımına 1972’de başlanmıştır.
Nüfus (1981) kent, 79.799; belediye
144.471; il (1985 tah.) 444.699.