Conductus

conductus (Latince conducere: “bir araya
getirmek” ya da “ilerlemek”), ortaçağ müziğinde
tek, iki ya da üç ses için yazılmış,
törensel nitelikte, ölçülü Latince şarkı.
Conductus sözcüğü ilk olarak 12. yüzyılın
ortalarına ait el yazmalarında, ayin alayı
için yazılmış parçalardan söz edilirken kullanılmıştır.
13. yüzyılda conductus, Fransız çoksesli
müziğinde egemen olan üç türden biriydi.
Bununla birlikte, mevcut dinsel ezgilere
dayanan motet ve organum’un tersine conductus,
serbest olarak bestelenmiş, ölçülü
tek bir Latince metinden oluşmaktaydı.
Conductus’un sonraki gelişmeler açısından
özellikle önem taşıyan yanı (seslerin hepsinin
aynı ritim temposunda ya da modern
bakış açısından, “akor yürüyüşü” ile ilerlediği)
eşsesli dokusuydu. Bu doku, 15. yüzyıldaki
Burgonyalı çoksesli müzik bestecilerinin
elinde çok kullanışlı bir çıkış noktası
olacaktı.
13. yüzyılda, Kölnlü yorumcu Franco,
conductus’u cum littera (sözlü) ve sine littera
(sözsüz) olmak üzere iki türe ayırdı. Bunlardan
birincisinin hece ölçüsünde yazılmış
basit sözleri olmasına karşılık, sözsüz olan
ikinci türün bazı örnekleri oldukça süslüydü.
Bu nedenle de, daha sade yapıtlara
eklenen cauda adi; uzun, canlı parçalar
biçiminde kullanılmaya uygundi).