Cori, Cari ve Gerty

Cori, Cari ve Gerty, tam adları, Sırasıyla
C A R L F (E R D IN A N D ) C O R İ ve G E R T Y T (H E R E S A )
c o r i , eö r a d ^ i i t z (sırasıyla, d. 15 Aralık
1896, Prag – ö. 20 Ekim 1984, Cambridge,
Massachusetts, ABD; d. 15 Ağustos 1896,
Prag – ö. 26 Ekim 1957, St. Louis, Missouri,
ABD), Çekoslovak asıllı ABD’li Jcarikoca
biyokimyacılar. Basit şekerlerden glikozun
fosfat içeren biçimini keşfederek, bu
bileşiğin karbonhidrat metabolizmasındaki
önemini açıklamaları, hayvan vücudunda
şeker ve nişastaların birbirine dönüşmesindeki
hormon etkisinin anlaşılmasına ışık
tutmuştur. Cori’le’r, bu buluşları nedeniyle
1947 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’nü
Bernardo Houssay ile paylaşmışlardır.
Prag’daki Alman Üniversitesi’nde öğrenciyken
tanışan ve tıp diplomalarım aldıkları
yıl (1920) evlenen Cori’ler 1922’de’ABD’ye
göç ederek, 1931’e değin New York’un
Buffalo kentindeki Kanser Araştırma Enstitüsü’nde
çalıştılar. 1931’de öğretim üyesi
olarak göreve başladıkları Şt,. Louis’teki
Washington Üniversitesi Tıp Okulu’nda
yaptıkları çalışmalar, bugün “Cori esteri”
olarak bilinen ve aktif bir ara ürün olan
glikoz 1 -fosfatı (belirli bir karbon atomuna
bağlanmış fosfat içeren glikoz molekülü)
bulmalarıyla sonuçlandı (1936). Cori’ler
glikoz 1-fosfatın, hayvanların karaciğerinde
bol miktarda depolanan karbonhidrat yapı161
Corinth; Lovis
sındaki glikojenin glikoza dönüşmesin’de ilk
basamak, kandaki glikozun glikojene dönüşmesinde
ise (tersinir tepkime) son basamak
olduğunu gösterdiler.
Altı .yıl sonra, glikojen-Cori -esteri tepkimesinde.
katalizör rolü oynayan enzimi ayırıp
arıttılar ve 1943’te bu enzimle ilk kez
deneysel olarak glikojen bireşimini gerçekr
leştirdiler. Glikoz-glikojen ■dönüşümüne
ilişkin çalışmaları sonucunda, karaciğerdeki
glikojenin karr-glikozuna dönüştüğünü,.daha
sonra glikozunıkaslarda yeniden glikojene
dönüşerek, kas kasılması için gerekli
enerjiyi sağlayan laktik aside parçalandığını
açıklayan “Cori çevrimi”ni tanımladılar. Bu
çevrimin son ürünü olan laktik asidi, vücut,
karaciğerde yeniden glikojen oluşturmak
için kullanır. Hormonların, hayvanlardaki
karbonhidrat * metabolizmasını nasıl etkilediğini
inceleyen Cori’ler, epinefrinin, glikojenin
aktif glikoza dönüşümünü kolaylaştıran
bir fosforilaz enziminin oluşmasına yol
açtığını, insülinin ise glikoza fosfatın bağlan^
masını kolaylaştırarak kandaki şeker düze?
yinin düşürülmesini sağladığını gösterdiler;
Cari Cori, karısının ölümünden sonra araştırmalarını,
glikojenin laktik aside parçalanmasında
rol oynayan enzimlerin fizikokimyasal
etkileri üzerinde yoğunlaştırdı.