Cork

Cork, İrlanda dilinde c o r c a i g h (Bataklık),
İrlanda’nın Munster bölgesinde il (county).
7.460 km2’Iik yüzölçümüyle İrlanda’nın en
büyük ilidir. Güneyde Atlas Okyanusu,
doğuda Waterford ve Tipperary, kuzeyde
Limerick ve batıda Kerry illeri ile çevrilidir.
Doğu-batı doğrultusundaki uzun.sırtlar, bir
dizi yayla ve tepe oluşturur. İl alanının
yüzde 30’a yakın bölümünü otlaklar kaplar.
Tarım alanları 245 m yüksekliğe kadar çıkar
ve Blackwater, Bride, Lee, Bandon gibi
doğu yönünde akan ırmakların vadileri
boyunca uzanır. Cork’un orta ve doğu
kesimindeki geniş vadiler ile alçak bölgelerin
yerini batıda dar vadiler ile yüksek
dağlann arkaladığı kıyı düzlükleri alır.
Bantry ve Dunmanus körfezleri çevresinde,
Beare Yarımadası gibi uzun ve güzel manzaralı
dağlık burunlar vardır. Bantry Körfezinin
içindeki Glengariff te ılık geçen kışlar
astropik bir bitki örtüsüne olanak sağlar.
Vikinglerin kurduğu Cork kenti yüzyıllar
boyunca bağımsız bir bütün olarak kaldı.
Kentin dışında ve yakın çevresinde ise
İrlandalIlar geleneksel yaşam biçimlerini
sürdürdüler. Munster Krallığı’nın bir bölümü
olan Desmond Krallığı, 12. yüzyıldaki
Anglonorman istilasına değin Mac-
Carthy’lerin denetimindeydi. Bu istila sonucunda
kenti ele geçiren Fitzgerald’lar
Desmond kontları unvanını aldılar.
Cork’taki büyük toprak mülkleri 1586’da
Munster’in tarıma açılması amacıyla, Sir
Walter Raleigh gibi İngiliz “girişimci”lerine
tahsis edildi. Ama 1598’de çıkan savaş bu
uygulamayı durdurdu. Ulsterli Hugh O’Neill’e
yardım eden İspanyol kuvvetleri 1601-
02’de Kinsale Savaşı’nda yenilgiye uğradı.
Munster’in büyük ölçüde zarar gören tarım
alanlarının bir bölümü, daha sonra Cork
kontu olan Richard Boyle tarafından satın
alındı. Cork, 19. yüzyıl sonlan ile 20. yüzyıl
başlarında yoğun karışıklıklara sahne oldu.
İl nüfusunun üçte birini aşkın bölümü
Cork kenti ile banliyölerinde yaşar. Öteki
büyük kentler Cobh, Youghal, Mallow ve
Fermoy’dur. Yönetim, bir il yöneticisi ve il
meclisince yürütülür; ama Cork kentinin
ayrı bir yönetimi vardır. Hem İrlanda
Kilisesi’nin, hem de Katolik Kilisesi’nin
Cork, Cloyne ve Ross olmak üzere üç
piskoposluk bölgesi bulunur.
İlin orta ve doğu kesimlerinde yer alan
çiftliklerin çoğu, en az 30 ha genişliğindedir.
Buralarda tahıl ve yumru bitkiler yetiştirilir.
Ama ilin temel gelir kaynağı, et, ve süt
üretimine yönelik hayvancılıktır. İlin güneybatı
ucundaki çiftlikler oldukça küçüktür;
ama Skibbereen çevresi ve güney
kıyılarında verimli tarım alanları vardır.
Irmaklarda sombalığı avlanır. Cork yakınındaki
köy imalathanelerinde tüvid üretilir.
Cork limanındaki Whitegate’te büyük
bir petrol rafinerisi vardır. Kıyı kesimleri ve
Blarney’deki(*) ünlü kale çok turist çeker.
İl demiryolları, Cork’tan gelip Mallow üzerinden
Dublin ve Limerick’e bağlanır. Mallow’dan,
doğuda Waterford’a, batıda Killarney
ile Tralee’ye uzanan hatlar da vardır.
Bir teknik yüksekokul bütün bölgeye hizmet
vermektedir. Cork kenti dışında nüfus
(1986 say.) 412.623.