Covilhâ

Covilhâ, Pero d a, p e d r o d e c o v i l h a m ya
da c o v i l h â o olarak da yazılır (d. y. 1460,
Covilhâ, Portekiz – ö. 1526 sonrası), Portekizli
ilk Afrika kâşiflerinden. Portekiz ile
Habeşistan (bugün Etiyopya) arasında ilişki
kurulmasını sağlamıştır.
Gençliğinde altı-yedi yıl kadar Sevilla’da,
Medina-Sidonia dükü Alonso Perez de
Guzmân’ın hizmetinde çalıştı. 1474 sonlarında
ya da 147S başlarında dükün kardeşiyle
birlikte Portekiz’e döndükten sonra
Kral V. Afonso’nun hizmetine girdi. Önce
silahtar yardımcısı, sonra da silahtar olarak
kralın atlarından ve silahlarından sorumlu
oldu. V. Afonso’nun, Kastilya tahtında hak
öne sürmesi ve Plasencia’da kendini Kastilya
kralı ilan, etmesi sırasında Pero da
yanındaydı. Aynca Toro Çarpışması’na katıldı.
XI. Louis’den (hd 1461-83) yardım
istemek için yapılan, ama sonuçsuz kalan
Fransa yolculuğunda da krala eşlik etti.
V. Afonso öldükten sonra kral olan oğlu
II. Joâo’nun hizmetinde krallık muhafız
silahtarı oldu ve gizli haberci olarak İspanya’ya
gönderildi. Ayrıca iki kez’ Kuzey
Afrika’ya gitmekle görevlendirildi. Birinde
tacir kılığında Tilimsen hükümdarıyla dostluk
kurmaya çalıştı; öbüründe ise, Dom
Manuel’e (sonradan Kral I. Manuel) at
satın almak için Fez’e.gitti.
II. Joâo, Hindistan’la baharat ticareti yapmak
ve Habeşistan’ın, yan-mitolojik Yaşlı
Yohanna ile özdeşleştirilen Hıristiyan hükümdanyla
ilişki kurmak istiyordu. Habeşler
önceden Roma’yı ve İber Yanmadasım ziyaret
etmişlerdi. II. Joâo, daha önce Diogo
Câo’yu Afrika’nın batı kıyısının aşağı
bölümlerine göndermiş, Câo da Kongo
Irmağını keşfedip gemiyle daha ötelere
gitmişti. Ama, Afrika’nın güney ucundaki
burna ya da çok yakınına ulaştığı yolundaki
kanısında yanıldığı anlaşılınca, II. Joâo,
Bartolomeu Dias’ı Câo’nun keşiflerini sürdürmekle
görevlendirdi. Aynca Hindistan
ile Habeşistan’ın yerlerini ve ticari durumlannı
araştırıp bildirmeleri için karadan da
gezginler göndermeye karar verdi. II. Joâo’
nun bu kararını, 1486’da Afrika’nın batı
kıyısındaki Dahomey Krallığı’ndan (bugün
Benin) gelen haberlerde, Uzakdoğu’daki
büyük bir hükümdardan söz edilmesi üzeri-
,ne aldığı sanılır. Sonuçta, Hindistan’a gitme
görevi Pero’ya verildi. Arapça bilen silahtar
Afonsode Paiva ise Yaşlı Yohanna’yıaramak
ve Gine’den Habeşistan’a giden bir yol
bulmakla görevlendirildi. Her ikisi de Mayıs
1487’de İtalyan bankerlerin kredi mektupları
ile Portekiz’den ayrıldı. Barselona’
ya ulaştıktan sonra denizyoluyla Napoli’ye
ye Rodos’a, oradan da bal tüccârı kılığında
İskenderiye’ye gittiler. Burada hastalandılar
ve mallarına el ‘kondu. Ama başka
mallar satın alıp, Aden’e giden kuzey
Afrikalı bir grupla birlikte Kahire’ye vardılar.
Burada yollan ayrıldı. Pero, Hindistan’da
Cannanore, Kaliküt (Kozhikode) ve
Goa’ya ulaştı. Sonra, Ekim 1489 ile Mart
149Q arası bir zamanda İran’daki Hürmüz’e
döndü. Bu arada Afonso de Paiva da
Habeşistan’a ulaşmıştı. İkisi Kahire’de buluşmayı
kararlaştırmışlardı. Pero Kahire’ye
1490 sonunda ya da 1491 başlannda vardı ve
arkadaşının öldüğünü öğrendi. Öte yandan
II. Joâo, Pero’ya görevi bittiğimde dönmesini
bildirmek üzere Kahire’ye iki haberci
göndermişti. Pero, II. Joâo’ya deneyimlerini
anlatan bir mektup yazıp Habeşistan’a
doğru yola çıktı. Habercilerden biri de
Hürmüz’e kadar ona eşlik etti. Pero, Kızıldeniz’i
geçerek Müslüman kılığında Mekke
ve Medine’yi ziyaret etti. Aynca 1492 ya da
1493’te Seylac’a giderek Sina Dağını gördü.
Ardından’ kervanla Habeşistan’a gitti ve
yaşamının sonuna değin burada kaldı.