Çinili Köşk

Çinili Köşk, s i r ç a k ö ş k ya da s i r ç a s a r a y
olarak da bilinir, İstanbul Arkeoloji Müzeleri
avlusunda bulunan, 1472/73’te II. Mehmed’in
(Fatih) yaptırdığı köşk. Mimannın
Atik Sinan olduğunu belirten bazı kaynaklar
vardır.
Kesme taş ve tuğladan yapılmış, zengin
çini bezemeli bir yapı olan Çinili Köşk’ün
32 m x 34 m ölçülerinde kareye çok yakın
dikdörtgen biçiminde bir planı vardır. Yükseltilmiş
bir bodrum ve bir zemin kattan
oluşur. Ön cephesinde yapının bütün enini
kaplayan, derinliği az bir revak vardır. İki
taraflı mermer bir merdivenle çıkılan bu
revağı 14 tane köşeli sütun taşır. Revağın
arka duvarında, tam ortada, fazla derin
Çinili Köşk, 1472/73, İstanbul
Erkin EmlroQIu
olmayan eyvan nişinin içinde giriş kapısı
bulunur. Buradan kubbeyle örtülü bir mekâna,
ondan da yapının tam merkezindeki
ikinci bir kubbeli mekâna geçilir. Bu sonuncusu,
üç yanından birer eyvanla genişletilmiş,
böylece haç biçimli bir orta salon elde
edilmiştir. Haçın kollan arasına yerleştirilmiş
kubbeli birer mekânla da kare planın
dört köşesi doldurulmuştur. Bu haç biçimli
merkezî plan, daha geç tarihli konut yapılannda
da karşılaşılan bir çözümdür.
Çinili Köşk III. Murad zamanında genişletilmiş,
1750’deki yangında zarar görmüştür.
1873-91 arasında Âsâr-ı Atika Müzesi’nin
deposu olarak kullanılmıştır. 1910’da eskimiş
çinileri Kütahya çinileriyle değiştirilmiştir.
1953’te onarılarak, İstanbul’un fethinin
500. yıldönümü nedeniyle içinde II. Mehmed’in
eşyalan sergilenmiştir. 1967’de,
Topkapı, Türk ve İslam Eserleri ve Konya
müzelerinden getirilen 13-19. yüzyıldan kalma
çinilerin sergilendiği bir bölüm olarak
ziyarete açılmıştır. Bugün Arkeoloji Müzesi’ne
bağlıdır.