YALI ÇAPKINI (Alcedo atthis)

Yaşadığı Yerler: Dünyanın her
tarafında yayılmış olmakla beraber, çoğunlukla tropik
bölgelerin göl, nehir ve deniz kenarlarında yaşar.kendierine bir avlanma bölgesi seçer. Diğer çiftlerde
buna karışmazlar. Bu sulak yerde yalı çapkını suyun
üzennde bir dala konarak akan nehir veya göldeki balıklan
gözlemeğe koyulur. Avını görünce de kafasının üze-
•rine dik olarak suya dalar ve gagasının arasında bir
balıkla çıkar. Dalına konduğunda balığın kafası yutulmuştur.
Yalı çapkını avladığı balığın etini sindirdikten
sonra kılçıklannı istifra eder. Yırtıcı kuşlarda yedikleri
kuşlann tüy ve kemikleri tıpkı bu kuşlar gibi sonradan
istifra ile midelerinden çıkarırlar. Bazen yalı çapkını
daha pratik olarak havada avını gözler ve suya havadan
dalar. Bu uçuşlar sırasında kız böceklerini de avlar.
Gerektiğinde örümcek, tetori ve yumuşakçaları da
yediği olur. Suların donduğu kış aylarında, akarsu ağızlarına,
tuzlu bataklıklara ve kayalık kıyılara göç ederler.
Su kenarında 12-15 cm uzunluğunda koyduğu
yuvasının bir köşesinde 6-8 yumurta yumurtlar. Eşler
sırayla kuluçkaya yatarlar. Yalı çapkınlannın eşleşmesi
ilgi çekicidir. Yuva yapımından sonra dişi kuş bir yere
tüner. Kanatlannı sarkıtarak ötmeye başlar. Bunun
yerine erkek suya dalarak yakaladığı bir balığı eşine
ikram eder. Çiftleşme, erkeğin dişisini beslemesinden
sonra gerçekleşir. Kuluçka süresi 19-21 gündür. Yavrular
2 hafta içinde tüylenir, 3 hafta sonunda uçabilirler.
Avrupanın tek türü olan (Alcedo atthis), Afrika ve
Solomon adalannın doğusunda da yaygındır. Serçe irili­
ğinde olup uzunluğu 17 cm’yi geçmez. Kuzey Amerika’
da yaşayan kuşaklı yalı çapkını 33 cm uzunluğundadır.
Amazon yalı çapkını 28 cm. dir. En iyi tür. Afrika dev
yalı çapkınıdır. Uzunluğu 45 cm’yi bulur.
ı
Ailenin ikinci alt familyası “ Deceloniae”dir. Bunlar
sudan uzaklarda yaşayan orman yalı çapkınlarıdır.
Gagalan daha eğiktir. Suya fazla önem vermezler.
Yuvalanm odun ve ağaç kovuklannda yaparlar.
Orman yalı çapkınlannın bazı türleri hiç su kenarlarına
gitmezler. Böcek, küçük memeli ve sürüngenlede beslenirler.
Bir kısmı ise yiyecek bulamadıklarında derelere
inerler ve küçük balıkları avlarlar. Bu alt aileden olan
İzmir yalı çapkını yurdumuzun güney ve güneybatı
kısımlarında rastlanan çok güzel renkli bir kuştur. Boyu
27 cm. kadardır. Sırtı yeşil mavi panltılıdır.