De la Gardie, Jacob Pontusson, Kont

(d. 20 Haziran 1583, Reval, İsveç Estonyası
– ö. 16 Ağustos 1652, Stockholm), Felemenk1
in gelişkin askeri yöntemlerinin İsveç’te
de uygulanmasında başlıca rolü oynayan
İsveçli devlet adamı ve asker. Rusya ve
Polonya’ya karşı savaşan İsveç ordularına
komuta etmiş, daha sonra da Kraliçe Kristina
reşit olana değin ülkeyi yöneten beş
kişilik naipler kurulunda yer almıştır.
De la Gardie 1606-08 arasında Felemenkli
komutan Orange prensi Nassau’lu Maurice’
in maiyetinde bulundu. Ülkesine döndüğünde
Maurice’in gelişmiş askerlik ilkelerini
İsveç ordusuna aktardı. Kral IX. Kari tarafından,
Rusya’da bulunan İsveç ordularının
komutanlığına getirilince (1608-13) Moskova’yı
(1610) ve Rusya’nın kuzeybatısındaki
geniş toprakları ele geçirdi, Ama 1610’da
Kluşino’da ağır bir yenilgiye uğradı; IX.
Karl’ın oğlu Gustavus Adolphus’u (sonradan
İsveç kralı II. Gustaf Adolf) Rus
tahtına çıkarma girişiminde de başarılı olamadı.
Ama Stolbova’da Rusya ile sürdürülen
barış görüşmelerinde İsveç heyetine
başarıyla başkanlık ederek bu yenilgilerini
unutturdu. Stolbova’da yapılan anlaşmayla,
Finlandiya’dan Estonya’ya kadar uzanan
topraklar İsveç’e geçti ve hem Fin sınırını
koruyan, hem de Rusya’nın Baltık Denizine
çıkışını engelleyen bir üs işlevini gördü.
1621’den sonra Livonya’da (bugün Estonya
ve Letonya) PolonyalIlara karşı savaşanDe la Gardie, 1626-28 arasında başkomutan
olarak görev yaptıktan sonra geri çağrıldı.
Öteden beri Polonya ile barış yapılmasını
savunduğu için, bu ülke ile sürdürülen
Stuhmsdorf barış görüşmelerinde (1635) İsveç’i
temsil etti. İmzalanan anlaşma ile
İsveç, Kraliyet (Polonya) Prusyası’ndan çekildi
ve 1627’den beri Prusya limanlarından
topladığı geçiş vergilerinden de vazgeçti.
1613’te devlet konseyi üyeliğine getirilen
De la Gardie, 1620’de mareşal oldu ve
küçük yaşta tahta çıkan Kraliçe Kristina’nın
adına 1632-44 arasında ülkeyi yöneten beş
kişilik naipler kurulunda yer aldı. Başlangıçta
saray kâtibi Axel Oxenstierna’yi destekledi.
Ama Kral II. Gustaf’ın ölümünden
(1632) sonra Otuz Yıl Savaşları’nda (1618-
48) İsveç ordularının komutanlığını Oxenstierna
üstlenince, De la Gardie barışçı ve
Fransız yanlısı tutumuyla onun tepkisini
çekti. Oxenstierna’nm 1636’da İsveç’e dönüşünden
sonra iki önder barıştılar. De la
Gardie, aynı yıl uğradığı sert eleştirilere
karşın etkisini sürdürdü; krallık gelirlerini
toplama ve krallığa borç verme yoluylabüyük kazançlar sağladı