TÂCEDDİNOĞULLARI, Anadolu’daki Türk beyliklerinden.
Karadeniz kıyısında, Bafra ile Ordu arasında
güney hududu Niksar’a kadar uzanan sahada
Anadolu’nun nüfuzlu âilelerinden Doğancık Bey’in oğlu
Tâceddîn Bey tarafından kuruldu. Tâceddîn Bey 1348’de
babasının vefatıyla âilenın başı oldu. Başlangıçta
Amasya emîri Şaadgeldi’ye tâbi oldu. Kadı Burhaneddin
Ahmed’e karşı ülkesini korudu. Trabzon Rum
İmparatoru Üçüncü Aleksios, hudutları boyunca kuvvetlenen
Türk beğlerinden korkmaya başladı. Tâceddîn
Bey, 138 l’de İmparator Aleksios’un kızı Evdakia ile
evlendi. Ordu vilayetindeki Türkmen emiri Hacı Emirzâde
Süleyman Bey’in ülkesine taarruz ettiyse de, yenilip
öldürüldü. Oğlu Mahmud Çelebi beyliğin başına
geçti. Kadı Burhaneddin Ahmed, Niksar ve İskefser’i
ele geçirdi. Fakat, Kadı Burhaneddin Niksar ve buraya
tâbi yerleri tekrar Mahmud Çelebi’ye verdi. Mahmud
Çelebi, Osmanlılar’a itaat etti. Bunun üzerine, Kadı
Burhaneddin, Fenariyye havalisini zapt ve Amasya’yı
da muhasara etti. Mahmud Çelebi ile kardeşi
Alparslan’ın arası açılınca, Alparslan Niksar bölgesinin
bir kısmını zapt edip, Kadı Burhaneddin’e tâbi oldu.
Ancak, Kadı Burhaneddin, onun düşmanı Eratna’nın
akrabasıyla münasebetinden şüphelenip, i391 ’de
Alparslan’ı yakalatarak öldürttü. Alparslan’ın oğulları
Hüsâmeddin Haşan ve Mehmed Yavuz beyler hisselerine
düşen Samsun ve Çarşamba taraflarını idareye
devam ettiler. Mahmud Çelebi ise 1398’de Sultan
Birinci Bâyezid Hân’ın Amasya, Tokat ve Sivas’ı almasından
sonra Osmanlılar’m hizmetine girdi. 1402’deki
Ankara Harbinden sonra, Hüsâmeddin Haşan Bey,
Timur’un himayesinde hükümet sürdü. Sonra Çandaroğlu
İsfendiyar Bey ile birleşerek Samsun Beyi
Cüneyd’in üzerine hücum ettiler. Hüsâmeddin Haşan
Bey, Cüneyd Bey’i öldürerek 1418’de Onun bir kısım
arazisini ele geçirdi. Hüsâmeddin Haşan Bey ve kardeşi
Mehmed Yavuz Beyler, Osmanlı Sultanı Mehmed
Çelebi (1413-1421) ile dost geçinip, yerlerini muhafaza
ettiler. Fakat, H. Haşan Bey, daha sonra Osmanlılar’ın
Amasya Beyi Lala Yörgüç Paşa’nın arazisini zabt etmek isteğini anlayıp, 1428’de hâkim olduğu yerleri
teslimden başka çare göremedi. H. Haşan önce Bursa’
ya haps edildiyse de, buradan kaçtı. Ülkesine tekrar
hâkim olmak istediyse de başaramıyacağını anlayarak,
Osmanlı Sultam İkinci M urad Hân’a teslim oldu. Hüsameddin
Haşan Bey’e muhtemelen Rumeli’de bir sancak
verildi. Tâceddînoğulları toprakları ve bölge bütünüyle
Osmanlılar’ın hakimiyetine geçti.
Tâceddînoğulları Beyleri:
Tâceddin b. Doğancık (1348-1387)
Mahmud Çelebi (1387-1398)
Alparslan b. Tâceddin (Niksar’da, 1391).
Hüsâmeddin Haşan Bey ile Mehmed Yavuz kardeş
ler (Samsun ve Çarşamba bölgesinde müştereken (1394-
1428).
TÂCEDDİNOĞULLARI
19
Tem