Bir İletişim Biçimi Olarak Dua

Duada temel ilke samimiyettir. Duanın yeri, zamanı, şekli, biçi
mi ile ilgili kesin ilkeler yoktur. Ancak dua ederken şu noktalara
dikkat edilmesi önemlidir:
• Her zaman dua edebiliriz. İnsan, Allah’a her zaman yönelmeli,
ondan her zaman istekte bulunabilmelidir. Genişlikte ve dar
lıkta, zenginlikte ve fakirlikte, gençlikte ve ihtiyar
lıkta, sevinçliyken ve üzüntülüyken, sağlıkta ve
hastalıkta, kısacası her durumda dua etmeliyiz.
Allah sadece sıkıntılı anlarda dua edenleri
bakın nasıl kınamaktadır: “insana nimet ver
diğimizde yüz çevirir ve yan çizer. Başına bir
kötülük gelince de yalvarmaya koyulur’ (Fussilet
41/51).
• Allah’tan bir şey isterken Onun yüce ve güzel isimleri
(esmâ-i hüsnâ) aracılığı ile dua etmeliyiz. Bu konu
da Rabbimiz kitabında şöyle buyurur: “En güzel
isimler Allah’ındır. O’na o güzel isimleriyle dua edin
(Arâf 7/180).
• Helâl ve temiz şeyler için dua etmeliyiz.
Allah’tan haram, yasak ve kötü şeyler dilemek hem
duanın ruhuna ve amacına hem de kulluğumuza aykırı
dır. Ayrıca haram olanlar istenmediği gibi haram işler yapa
rak da dua edilmez. Haram kazançlarla elde edilmiş şeylerle
birlikte iken dua etmek duanın kabul edilmesine de engeldir.
Peygamberimiz^ bu gerçeği şöyle dile getirmektedir:11 Bir kişi
ellerini semaya kaldırır ve ‘Yâ Rabbi! Yâ RabbU’ diye yalvarır.
Halbuki yediği haram, giydiği haramdır. Haramla beslenmiştir.
Bu adamın duası nasıl kabul edilecek?’ (Müslim, “Zekât”, 19).Dua ederken kabul edilip edilmeyeceği konusunda tereddüt
veya şüphe etmemeliyiz. Allah’tan samimi olarak bir şey istedi
ğimizde bunun mudaka kabul edileceği düşüncesini taşımalıyız.
“Ben dua ettim ama kabul edilmedi” gibi yanlış düşünceler
şeytanın kandırmacasıdır. Peygamberimiz^ duanın kabul edil
mesiyle ilgili olarak bize altın bir anahtar verir: “Dua eden kimse
şu üç durumdan birinde bulunur: Ya duası kabul edilir ya ileride
kabul edilir ya da yaptığı dua günahlarına kefaret olur” (Muvatta,
“Kur’an”, 8).
• Dua ederken bağırıp çağırmamamız gerekir. Allah her şeyi
işitir ve bilir. Sanki o bizi duymuyormuş gibi bağırıp çağırmak,
aşırı harekederde bulunmak duanın ruhuna aykırıdır. Bu, sa
mimiyeti de zedeleyen bir durumdur. Kur’an’da yüce Rabbimiz
şöyle buyurur: “Rabbinize alçakgönüllüce ve için için dua edin.
Çünkü O, haddi aşanları sevmez” (A’râf 7 / 55).
• Dua ederken edebe uygun ifadeler kullanmalıyız. Ne istediği
mizi açık ve kesin bir şekilde belirtmeli, duanın edebine aykırı
ifadelerden kaçınmalıyız. Peygamberimiz^ bu hususta şöyle
buyurur: “Sizden biri dua ettiğinde isteğini kesin olarak belirtsin.
Sakın ‘Allah’ım dilersen bana ver.; dilersen beni bağışla’demesin.
Çünkü bu isteği yerine getirmesi için Allah’ı zorlayan yoktur”
(Buhârî, “Daavât”, 21).
• Her yerde dua edebiliriz. Nasıl ki sadece belirli anlarda değil
her zaman dua edebiliyoruz; her durum ve yerde de dua ede
biliriz. Ancak burada dikkat etmemiz gereken nokta, duanın
edebine aykırı bir halde olmamamızdır. Yüce Rabbimiz biz
müslümanların özelliklerini anlatırken bu konuyla ilgili olarak
şunları söyler: “ Onlar ayaktayken, otururken ve yanları üzerine
yatarken Allah’ı anarlar. Göklerin ve yerin yaratılışı üzerinde dü
şünürler’ (Âl-i İmrân 3 / 191