Bir klevye
aracılığıyla harekete getirilen harfleri mürekkepli bir
sistem yardımıyla kâğıda basaraik yazı yazan makina.
İlk yapılışı 1828’de Detra rt’li William Austin Burt taralından
gerçekleştirildi. Tiroğraf adı verilen bu makina
elden daha yavaş yazıyordu. Bundan sonraki denemeler
pek başarılı olamadı. Aradan 40 yıl geçtikten sonra
Sholes I867’de ilk pratik daktiloyu yapdı. Remington’
un 1873’de yaptığı daktilo ise bir dikiş makinasının
üzerine yerleştirilmişti. Şaryo dikiş makinasının pedalına
benziyen bir pedalla döndürülüyordu. Makina ise
silik ve büyük harf yazabiliyordu. Bu mahsurlarının
yanında büyük ve pahalı olması piyasaya sürülmesine
engel oidu. Remington, Royal Smith gibi firmalar daktiloların
yapımında görülen çeşitli kusurları yavaş, yavaş
düzelterek bugün kullanılan daktiloya benzeyen makiııalar
yaptılar.
Sholes’in yaptığı makinayı inceleyen Thomas Edison
elektrikle çalışabileceğini söyliyerek üzerinde çalışmaya
başladı. Edison, çubuğun elektromiknatısla
hareket ettiği elektrikli daktilo makinasını yaptı.
Çeşitli deneme ve üzerinde yapılan çalışmalardan
sonra 1930 yılında seri halde elektrikli makinalann satışına
başlandı. Piyasada tutunması, seri iş yapması
bunun üzerinde firmaların çalışmasını sağladı. Her
geçen giin daha mükemmelleri çıkarak günümüze
kadar gelindi.
Mekanik Daktilo: Elektriksiz olup mekanik olarak
çalışırlar. Parmakla normal kuvvetle tuşa vurulunca,
kaldıraç tertibatıyla tuşun bağlı olduğu h a rf kalkar ve
şeride vurur. Şeritte sanlı olan kâğıt üzerinde o harfin
izini bırakır. Harfler vuruldukça şaryo otomatik olarak
ilerler. Yazının düzgün çıkması şeride, vuruşun kuvvetine,
tuşlara iyi basılıp basılmamasına bağlıdır.
Elektrikli Daktilo: İşleme prensibi mekanik ile aynıdır.
Tuşa vuruş yaptıktan sonra h a rf çubuğuna iletilmez.
Bu durumda h a rf çubuğunun görevi, d urmadan
dönen bir silindir eksantriğe temas ettirmektir. Daktilo
makinasında her işaret, her h a rf için ay n bir eksantrik
vardır.
DAKTİLO
20
Eyl