M eydana geliş şekilleri bakım ından dağları incelerken
de genel olarak ikiye ayrılır: 1)-M eydana geliş
zam anlarına göre, 2)-M eydana geliş hadiselerine göre.
M eydana geliş zam anlarına göre genç .ve eski dağlar
olarak ayrılır. Sarp, keskin çizgiler taşıyan dağlar, uzun
zam an dı? tesirlere m aruz kalm adığı için yakın bir geç
mişe sahiptir. Y um uşak çizgiler taşıyan bir dağın erozyona
uğradığı yani çok eski zam anlarda m eydana
geldiği anlaşılır. Bu tarifler genel olup, bazı özel durum
larda bunların tersi olduğu da görülür.
Dağlar, yeryüzüne şekil
veren heybetli yüksekliklerdir.
Kimi yerde düz arazi
ortasında sipsivri yükselirken.
kimi yerde sıradağlar
şeklinde devam ederler.
Kimisi yemyeşil ormanlarla,
kimisi buzullarla kaplıdır.
Çeşitli çağlarda meydana
gelmiş çeşitli yaşlardadırlar.
Resimlerde en üstte
Bolivya Andları. ortada
İsviçre Alpleri. altta sönmüş
bir yanardağ olan Japonya’
daki Fujiyama, yanda ise
çeşitli tip dağ kesitleri görülmektedir.
D ağlar genellikle kırılm alar, kıvrılm alar veya yanardağ
püskürm elerinden m eydana gelmiştir. Bu sebepten
kırık dağlar, kıvrım dağlar ve yanardağ isimleri de verilir.
Y erkabuğunun iyice sertleşip, kırılgan bir özellik
almış bulunan bölüm lerinin çeşitli yer hareketleri
sonucu kırılarak (fay kaym aları bu şekildeki bir harekettir)
m eydana gelen dağlara kırık dağlar denir. Y urdum
uzda Batı A nadolu’daki bazı dağlar ve O rta
A vrupa ile O rta A sya’nın bazı dağları kırık dağlardır.
Yerleşmiş eski yığınlar kuşağının aralardaki oynak ve
kıvrılabilen bölüm lerinin yan taraflarda m eydana gelen
sıkıştırm a gibi hareketler neticesinde sıkışm a ve kıvrılm
alarından m eydana gelen dağlar kıvrım dağları ismini
alır. Yeryüzünde genellikle birbirine paralel olan sıradağlar
kıvrım dağlarıdır. T ürkiye’de kuzey ve güneydeki
sıradağlar, A vrupa’da Pireneler’den A sya’da
H im alaya dağlarına kadar olan dağ silsilesi ve A m erika
kıtasının batısını bir uçtan diğer uca kateden sıradağlar
kıvrım dağlarıdır. Y erkabuğunun zayıf, dayanıksız yerlerinin
yer m erkezindeki lavların püskürm esi neticesinde
m eydana gelen, yapısı, yüksekliği ve biçimi
püskürm e olaylarına bağlı olan dağlar volkan dağları
veya yanardağ ismini alırlar. Y urdum uzdaki A ğrı,S üphan,
Erciyes, Nemrut, Karadağ, Karacadağ birer yanar dağdır.