DERİCİLİK

D erinin fiziksel ve kimyasal işlemlere tabi tutulup kullanılacak
hale getirilmesi. Dericilik çok eski bir sanat
dalıdır. T arihin en eski çağlarından beri insanların bildiği
ve üstünde önem le durup geliştirilerek ayakkabı,
terlik, elbise, silah, yelken, vesaire gibi türlü eşya yapı­
m ında kullanılm aktadır. Eski T ürkler deriden sandıklar,
hayvanlar için sem erler yaparlardı. A yrıca deri
üstüne işlemeler yaparak süs eşyası olarak kullanırlardı.
En güzel deri işleri Türkler, A raplar, İspanyollar ve
Venedikliler yaparlardı. İspanyollar dericiliği A raplardan
öğrenm işlerdir. O sıralarda A nadolu’nun hem en
her köşesinde dericilik gelişmiş halde idi. İm paratorluk
ordusunun koşu veya takım larını yapıyorlardı. Fransızlar
dericiliğe başladıkları zam an deri teknolojisini
O sm anlIlardan aldılar. M em leketim izde m od ern deri
sanayii İstanbul’da İkinci M ahm ud zam anında Beykoz
deresinde tabakhane kurularak faaliyete geçmiştir. Bu
tabakhanede yapılan deriler ordunun ayakkabı ihtiyacını
karşılam ak için askerî ayakkabı yapım ında kullanılm
aya başlanılm ıştır. K urtuluş savaşı sırasında ordunun
ayakkabı ihtiyacının büyük bir kısmını karşılam ıştır.
D aha sonra İstanbul’da K azlıçeşm e’de Ege bölgesinde
ve A nadolu’nun bazı kentlerinde özel m odern deri fabrikaları
açılmıştır. Bu fabrikaların ürettiği deriler kendi
ihtiyacımızı karşıladığı gibi çeşitli yabancı ülkelere de
ihracat yapılarak m em leketim ize döviz getirm ektedir.
Deri üretim inde büyükbaş ve küçükbaş hayvan derilerinden
istifade edilir. B unlar sığır, keçi, oğlak, koyun ve
kuzu derileridir. H ayvan kesildikten sonra sırtından
çıkarılan derinin fiziksel ve kim yasal işlemlere tabi tu tu ­
lup insanların istifade edecek şekilde kullanılacak hale
getirilmesidir.
D erinin Kimyasal Yapısı:
D eri kimyasal olarak % 55 karbon, % 6-8 hidrojen,
% 19-25 oksijen, % 14-20 azot, % 0,5-1,5 kükürt, fosfor,
dem ir, iyot klordan m eydana gelir.
D erinin Biyolojik Yapısı: % 65 su, % 32.5 protein, %
2 yağ, % 0,5 m inarel tuzlardan m eydana gelir.
H am derinin salam ura yapılması: Salam ura ham
deriyi m ikroorganizm aların etkisinden korum ak için
yapılan işlemdir. (Küflenm e, çürüm e, kokuşm a).
Önemli salam ura çeşitleri: 1 — K urutm a yoluyla
salam ura: A sarak veya gererek yavaş yavaş yapılır. Deri
suyunun yüzde ellibeş-altmışbeşini kaybeder. Bu usûl
Türkiye’de kullanılm az (sıcak bölge usûlüdür).
2 — T uzlu salam ura: T uz (Sodyum klorür) ile yapı­
lan salam uradır. D erinin yüzülen kısmı tuzlanır. Ağırlık
kaybı % 4-15 olur.
3 — Piklaj yoluyla salam ura: Bu salam ura kıl
giderm e işlemi görm üş koyun sığır keçi derilerine
uygulanır.