toplumun erkeğe ya da kadına
uygun görerek tanımladığı davranış biçimleri.
Cinsel roller, geleneksel olarak erkek
kişiliğinin saldırgan yönlerini, kadınların ise
analık yönünü vurgulama eğilimindedir.
Hırs, bağımsızlık, savaşımcılık ve ‘güçlülük
de erkeklere yüklenen geleneksel kişilik
özellikleridir; kadınlar ise duygusal, bağımlı,
savaşımdan kaçınan, zayıf kişiler olarak
düşünülür. Uygun cinsel roller, ana babayla
ve Cinsel rol için model oluşturacak öbür
yetişkinlerle etkileşim, yaşıtlarla oynanan
oyunlar ve dil, kitaplar, televizyon gibi
araçlarla çocukluğun ilk yıllarında öğrenilir.
Cinsel roller, davranışların belli bir dönemde
toplumca kabul edilebilir sınırlarını çizmekle
birlikte, kültürel ve toplumsal’gelişmelere
bağlı olarak zaman içinde değişime
uğrar.
Cinsel rollerde gerçekleşen hızlı altüstlüklerde
özellikle savaş, göç ve teknolojik
gelişmelerin büyük payı vardır. Bütün bu
etkenler, daha çok erkeklere açık olan
mesleklerde kadınlara da olanak tanımakta,
ev kadınlığı rolünün önemini azaltmakta,
giyim ve toplumsal davranış biçimleri gibi
konularda kadınlara daha geniş seçenekler
sunmaktadır. 1970’lerdeki feminizm(*) ve
öteki hareketler, kadınlara yalnızca ev kadını
ve ana, erkeklere de para kazanan ve
karar veren kişi rollerini uygun gören
yaygın anlayışın değişmesinde etkili olmuştur.
1960 ve 1970’lerdeki toplumsal ve
ekonomik gelişmeler de, öteden beri erkeğe
özgü olarak görülen mesleklerin ve davranış
kalıplarının kadınlara da açılmasını sağlamıştır.
Örneğin boşanma oranlarındaki artış
birçok kadını ev dışında çalışmaya zorlarken,
erkeklerin de çocuk bakımındaki katkısını
ve sorumluluğunu artırmıştır. Bu
değişimlere karşın, pek çok erkek ve kadın
cinsler arasındaki ayrımları geleneksel biçimde
algılamayı sürdürmekte ve toplumca
uygun görülen rollerin tanımı zamaıim akışı-
“na uymaktadır. Gerek erkek, gerek kadın
karşı cinse uygun görülen rolleri ve davranışları
benimsediklerinde, çoğu kez toplumu
karşılarında bulurlar. Kadınlara özgü
olduğu düşünülen geleneksel özellikleri
gösteren erkekler kadınsı damgası yerken,
hemen herkesçe benimsenmiş toplumsal
ölçülerin üstünde saldırganlık gösteren kadınlar
da erkeksi olmakla suçlanabilir. Ayrıca
bak. cinsel kimlik.
Cinsel rol
08
Oca