VİNÇ,

Aim. Kran m, Hebewerk (n), Fr. Grue(f), treuil
(m), Ing. Crane, winch. Bina inşaatlarında, büyük iş
fabrikalarında, tersanelerde ağır bir yük veya iş parçasını
k^ldınp başka bir yere koymak için kullanılan kancalı,
halatlı, motorlu bir iş makinası. Vinçler de ağır bir
yükü yükseğe kaldırmak için uzun bir kol üzerine
monte edilmiş makara ve halatlardan istifâde edilir.
Halatlann sarıldığı makara sayısı vincin kaldıracağı
yüke bağlı olarak değişik sayıdadır. Vinçlerin ağır bir
yükü kaldırma yanında, dik ve yatay olarak hareket
ettirme özelliği de vardır. Vincin bu hareketlerini üzerinde
bulunan motorlar sağlar. Vinçler umumiyetle
dizel-elektrik veya yalnız elektrik motorlarla çalışırlar.
Büyük ve ağır yük taşıyan güçlü buharlı makinalarla
çalışan vinçler de vardır. Elle çalışan vinçler küçük kaldırma kapasitesinde atölye tipi olanlardır.Vinçler gaga, makina donanımlannı ve operatörü
taşıyan gövde, gövdeyi taşıyan seyyar veya sabit ayaklar
ve gövde ile gaga arasındaki makara-halat donanımlarından
meydana gelmiştir. Vinçler uzaktan bakıldığında
uzun bacakları üzerine oturmuş gövde ve onun da üzerinde
hareketli boyun ve gagası ile bir leyleğe benzer.
Vinçler şekilleri ve yaptıkları işler bakımından sınıflandırılırlar.
Bunlann yanında diğer bir sınıflandırma
da kaldırabildikleri en fazla yük miktarına göre yapılmıştır
Bu sınıflandırmada vinçler 1 tondan 1000 tona
kadar değişen büyüklüklerdedirler.
Maçuna Vinci: Özel bir vinç çeşidi olup, bu vinçte
halatın sonundan sütuna kadar olan mesafe değiştirilebilir.
Bu çeşit vinçler ençok inşaat yapımında kullanılırlar.
Sütun Vinci: Bu vincin kendi yatay ekseni etrafında
dönebilen kendinden destekli ve dayanıklı sütunu vardır.
Yük halatın ucundan indirilip kaldırılır.
Portatif Halattı Vinç: Bu vinç binalann duvar ve
çıkıntılarına adaptörlerle tesbit edilerek kullanılır.
Küçük bir vinçtir. Portatif halatlı vinçler özellikle dükkân,
toptan satış yeri ve mağazalarda kullanılırlar.
Yürüyen Vinçler: Yürüyen vinçlerin birçok çeşitleri
vardır. En iyi bilineni yürüyen halatlı vinçlerdir. Bunun
dışında yürüyen köprü vinçleri ve makaslı vinçler vardır.
Bu vinçlerde ayaklar tekerlekler üzerine yerleştirilmiş,
böylece aletin ray ve yollar üzerinde gitmesi
sağlanmıştır.
Kamyon Vinci: Bu vinçler büyük tekerlekli yahut
paletli kamyonlar üzerine tesbit edilmiştirler. Seyyar
olduklarından çok kullanışlıdırlar.
Yüzen Vinç: Gemilere yük verme ve onlardan yüalma işlemleri çoğunlukla bu vinçlerle yapılır. Duba ve
mavnalar üzerine kurulmuş olan yüzen vinçler batan
gemileri ve diğer maddeleri su yüzüne çıkarmak için de
kullanılırlar.
Kablolu Vinçler: Bu vinçler çoğunlukla toprak ve
kaya taşımada kullanılırlar. İki kule arasına gerilen
hareketli kablolara asılı olan küpler vasıtasıyla taş ve
toprak bir yerden diğer bir yere taşınır. Bu cins vinçler
teleferik çalışmalarına benzer. Engebeli arazilerde
maden, tomruk ve buna benzer ham madde taşınması için elverişlidir.