VİYANA KONGRESİ

Alm. Wiener Kongress
(m), Fr. Congrès (m) de Vienne, İng. Vienna Congress
Napolyon’un kurduğu imparatorluğun çökmesiyle,
A vrupa’nın yeni durum unu görüşmek gayesiyle
Viyana’da toplanan kongre. Napolyon, imparatorluğun
yıkılmaşıyla Avrupa’nın siyasî durumu alt-üst
olmuş, bir çok problemler ortaya çıkmıştı. Ayrıca güç­
ler dengesi de bozulmuştu. Bütün bu meseleleri bir
çözüme bağlamak için, Viyana Kongresi toplandı.
Kongre Avrupa üzerinde söz sahibi ve büyük çıkarları
olan İngiltere, Avusturya, Rusya ve Prusya liderliğinde
toplandı.
Viyana Kongresi Temmuz 1814 yılında açılmasına karar
verildiyse de ancak Ekim 1814 tarihinde toplanü yapı­
labildi. Kongre başkanlığına Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu Başbakanı Prens von Metternich seçildi.
Kongre, çalışmalarını meselelerin çeşidine göre komisyonlar
kurulmasıyla yürütmeye başladı. Her devlet
kendi çıkarlarına uygun kararlar çıkmasını istediğinden
görüşmeler uzadı. İngiltere, deniz ve ticaret üstünlü­
ğünü sürdürmek, devletinin güvenliğini sağlamak için,
Fransa ve Rusya’nın kuvvetlerini belirli seviyede tutmak
gayesindeydi; ayrıca, Belçika ve Hollanda’nın birleştirilmesini
de istiyordu. Bazı Alman Prenslikleri
üzerinde hakimiyet tesis etmek de başka bir gayesiydi.
Prusya; Ren bölgesiyle, Saksonya’nın tamamını ve önceden
kaybettiği Lehistan topraklarını geri almak istiyordu.
Bu gayelerinden başka, Alman prenslikleri
üzerinde de hakimiyet kurma isteği vardı. Avusturya,
İtalya ve Almanya üzerindeki hakimiyetinin devam ‘
etmesini istiyordu. Fransa ve Rusya’nın aleyhine büyü- )
memesi yolunda çeşitli tedbirler alınması yolunda ‘
düşünceleri vardı. Rusya’nın istekleri ise, İngiltere ve
Avusturya’nın aleyhine idi. Rusya büyük paylar peşindeydi.
İngiltere, Rusya’nın doğudaki yayılma politikasından
oldukça rahatsız oluyordu. Ayrıca Rusya,
Varşova Büyük Dükalığını ve eski Lehistan’ı almak
istiyordu.
Kongrede fikir ayrılıkları ve çıkar tartışmalan uzadığı,
balolar tertiplenip eğlenceler düzenlendiği bir
sırada, Napolyon sürgünde bulunduğu Elbe adasından
20 Mart 1815’de Fransa’ya dönerek tahta oturdu. Bu
yeni gelişme karşısında kongre çalışmaları ciddileşti ve
nihayet 9 Haziran 1815’de alınan kararlar (Viyana
Kongresi Kararları) adı altında imzalandı.
Bu kongrede alınan kararların mühim bazı hükümlerine
göre, Fransa’nın ele geçirmiş olduğu topraklar
geri alınacak, İngiltere Malta’yı, İyon Adalarını,
Hollanda’ya ait Cape Coloniyi, Seylan Adasını, Güyan,
Trinidat ve Honduras Adalarını, Danimarka’dan
Heligoland’ı aldı. Rusya, İsveç’den aldığı Finlandiya’
ya ve Osmanlı Devleti’nden aldığı Basarabya’ya yine
sahip olacaktı. Bunun yanında Varşova Büyük
Dükalığı’nın büyük bir kısmına sahip oluyordu. Avus- _j
turya, Doğu Galiçya, Venedik ve Lombardiya ya;
Prusya daha önce Varşova Büyük Dükalığı’na verdiği V
Pûjen bölgesiyle, Saksonya’nın ve Ren nehrinin ba’ı ¡q
kıyılarından Vestefalya’nın bir kısmına sahip oluyordu, i
Almanya’da, Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu i)
devletlerinin birçoğu kaldırıldı. Ayrıca Napolyon’un J
kurduğu Ren Konfederasyonu da kaldırılarak, yerine n
otuzsekiz devletten müteşekkil Germen Konfederas- )£yonu kuruldu. İtalya’da, Napoli’de eski Bourbon hanedanı
tahta geçecek ve Sicilya yı alacaktı. Bazı
dukalıkların başına Avusturya hanedanlığından kişiler
getirilecekti. Esir ticareti kaldırılıp, bunun takibi
Ingiltere’ye bırakıldı. Belçika ve Hollanda birleştirildi.
Viyana Kongresi kararlarıyla İngiltere büyük bir
deniz gücüne kavuştu. Bir çok önemli adaları ele
geçirdi. Belçika ile Hollanda’nın birleşmesiyle ada ile
Avrupa arasına tampon bir bölge meydana gelmiş oluyordu.
Rusya elde ettiği topraklar sayesinde Avrupa’da
etkili bir hâle geldi. Bu durum bilhassa Avusturya ile
İngiltere’yi düşündürdüğü gibi bu devletin yayılma ve
güçlenmpsi, Osmanlı Devleti için de tehlikeli bir hâl arz
ediyordu. Avusturya-M acaristan İmparatorluğu,
Kuzey İtalya’ya, Galiçya ve Doğu Avrupa’ya doğru
yayılarak devletlerarası siyasette ön plana geçti. Prusya,
aldığı topraklarla büyük bir krallık hâline geldi. Alman
devletleri üzerinde hakimiyeti arttı.
Bu kararların alınmasında büyük devletler kendi
çıkarlarını düşündüler. Hududlann tesbitinde millet,
din, dil gibi önemli unsurlar düşünülmedi. Ayrıca bir
Napolyon hadisesi, demokrasi, milliyetçilik v.s. gibi, o
zamanın düşünceleri de göz önüne alınmadı. Büyük
devletlerin yegâne gayeleri başka milletleri sömürmekti.
Bu andlaşma bazı değişikliklerle, Birinci Dünya
Savaşı’nın neticelenmesine kadar devam etti.