ACI

Alm. Winkel (m), Fr. Angle (m), İng. Angle (Zaviye). Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının meydana getirdiği noktalar kümesi. O noktasına açının tepesi, Ox ve Oy yarıdoğ- rularına ise açının kolları denir. Açının gösterilişi tepe noktası ortada, kollan iki kenarda olmak sû- retiyle veya sâdece tepe noktası yazılarak gösterilir. Ayrıca üzerine açı olduğunu belirtmek üzere ” A ” işâreti konur. Meselâ: xOy, O gibi. Açılar genel olarak konveks ve konkav açı olmak üzere iki bölüme ayrılırlar. Konveks açı: Bir düzlem bölge içerisindeki herhangi iki noktayı birleştiren doğru parçası, ta- mâmen bu bölge içerisinde kalıyorsa böyle bölgelere konveks bölge, böyle bölge meydana getiren açılara da konveks açı denir. Konkav açı: Bir düzlem bölge içerisindeki herhangi iki noktayı birleştiren doğru parçası tamamen bu bölge içerisinde kalmıyorsa, yâni doğru parçası bir başka bölgede de bulunuyorsa, böyle bölgelere konkav bölge, böyle bölge meydana getiren açılara da konkav açı denir. Açı ölçü birimleri: Dört çeşit açı ölçü birimi vardır. Bunlar: Derece (°), Grad (g), Radyan (rad) ve Milyem’dir. Derece: Bir çemberin 1/360’ına bir derecelik yay, bu yayı gören merkez açıya 1 derecelik açı de
Doğru açı
nir. 1° şeklinde gösterilir. Derecenin 1/60’ ına dakika, dakinanın 1/60’ına da saniye denir. Sırayla 1′ ve 1″ şeklinde gösterilir. 1° = 60’ = 3600″ Grad: Bir çemberin 1/400’üne bir gradlık yay ve bu yayı gören merkez açıya bir gradlık açı denir. I8 şeklinde gösterilir. Grad’ın 1/10’una de- sigrad, desigrad’ın 1/10’una santigrad, santig- rad’ın 1/10’una da miligrad denir ve aşağıdaki şekilde yazılır. lg= lOd8 = 100C8 = 1000mg Radyan: Bir çemberin, yarıçap uzunluğundaki yayına bir radyanlık yay ve bu yayı gören merkez açıya bir radyanlık açı denir. Radyan’ın as- katları yoktur. Milyem: Bir çemberin 1/6400’üne karşılık gelen yaya bir milyemlik yay ve bu yayı gören merkez açıya bir milyemlik açı denir, pri şeklinde gösterilir. Milyemin askatları yoktur. Bu açı ölçü birimi sâdece topçuluk ve radar sistemleri gibi askerî gâyeler için kullanılır. Bunun hâricindeki mühendislik ve okullardaki matematik (geometri) derslerinde kullanılmaz. Açı ölçülerinin birbirine çevrilmesi: 360° = 4008 = 2n rad = 6400 jrf 180° = 200g = it rad = 3200 jrf Açılar durumlarına göre özel isimler alırlar. Tam açı: Bir ışının başlangıç noktası etrâfmda tekrar başlangıç konumuna gelinceye kadar döndürülmesi neticesinde meydana gelen açı. Ölçüsü 360° veya 4008 veya 2ji rad’dır. Doğru açı: Aynı doğrultuda ve O noktasına göre farklı yönlerde bulunan iki ışının meydana getirdiği açı. Ölçüsü 180° veya 2008 veya n raddır. Dik açı: Ölçüsü doğru açının yarısına eşit olan açı. Ölçüsü 90° veya 1008 veya Jt/2 rad’dır. Dik olduğunu belirtmek için açının köşesine, içerisinde nokta bulunan kare çizilir. Dar açı: Dik açıdan daha küçük olan açı. Geniş açı: Dik açıdan daha büyük olan açı. Komşu açı: Tepe noktası ve bir kolu ortak olan açılardır. Tümler açı: Bir dar açıyı dik açıya tamamlayan açı. Bütünler açı: Bir açıyı doğru açıya tamamlayan açı. Ters açılar: Tepe noktası ortak ve kolları birbirinin uzantısı olan açılardır. Her iki açı aynı ölçüye sâhiptir yâni birbirine eşittir. Yöndeş açılar: Birbirine paralel iki doğruyu kesen rastgele bir doğrunun meydana getirdiği ve paralel doğruların ve paralel doğruları kesen doğrunun da aynı tarafında bulunan açılardır. Birbirlerine eşittirler. İç ters açılar: Birbirine paralel iki doğruyu kesen rastgele bir doğrunun meydana getirdiği, pa
ralel doğruların iç kısmında ve paralel doğrulan kesen doğrunun ters yönlerinde kalan açılardır. Birbirine eşittirler. Dış ters açılar: Birbirine paralel iki doğruyu kesen rastgele bir doğrunun meydana getirdiği, paralel doğruların dışında ve paralel doğrulan kesen doğrunun ters yönlerinde bulunan açılar. Birbirine eşittir. Karşı durumlu açılar: Birbirine paralel iki doğruyu kesen rastgele bir doğrunun meydana getirdiği, paralel doğruların iç kısmında ve paralel doğruları kesen doğrunun aynı yönünde kalan açılardır. Bu açılar birbirinin bütünleyeni durumundadır. Yan durumlu açılar: Birbirine paralel iki doğruyu kesen rastgele bir doğrunun meydana getirdiği, paralel doğruların birinin iç, diğerinin dış kısmında ve paralel doğrulan kesen doğrunun ters yönünde kalan açılar. Bu açılar birbirinin bütünleyeni durumundadır. Merkez açı: Tepesi, bir dâirenin merkezi ve kollan, dâirenin yarıçapları olan açı. Çevre açı: Tepesi, bir çember üzerinde bulunan ve kolları kiriş olan açı. Kiriş-teğet açı: Bir çembere âit herhangi bir noktadan geçen teğet ve kirişin meydana getirdiği açı. Açı ortay: Bir açının, tepesinden geçen ve açıyı iki eşit paihçaya ayıran yandoğru.