ALÂEDDfN BEY

Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gâzinin oğlu. Annesi Şeyh Edebâ- lî’nin kızı Bâlâ Hatundur. Doğum yeri ve târihi kesin bilinmemektedir. 1333 (H.733) târihinden sonra vefât etti. Bursa’da babası Osman Gâzinin yanında medfûndur. Alâeddîn Bey, dedesi Şeyh Edebâlî’nin terbiyesinde büyüdü. Daha sonra Yenişehir’e babası Osman Gâzinin yanına gidip cihâd ve gazâ ile meşgûl oldu. Babasının vefâtından sonra Orhan Bey, hü- kümdârlığı ağabeyi Alâeddîn Beye teklif etti. Fakat Alâeddîn Bey; “Gel kardaş atamızın duâsı ve himmeti senünledir. Anınçün kendi zamânında seni askere koşmuş idi. Hem ulemâ dahi bunu ka- bûl ettiler.” cevabıyla hâkimiyeti daha lâyık olan kardeşi Orhan Gâziye bıraktı. Orhan Gâzi, beyliğin idâresini eline alınca, Alâeddîn Bey, onun en büyük yardımcısı oldu. Nizam ve kânunlar ortaya koyup, deletin sağlam temeller üzerine kurulmasına çalıştı. Çandarlı Kara Halil Paşa ile birlikte “yaya” ve “müsellem” birliklerinin kurulmasını temin etti. Âşıkpaşazâde’nin yazdığına göre Orhan Gâzinin vezirlik teklifini kabul etmeyen Alâ- addîn Beye Bursa ile Mihalic arasında bulunan Kete mıntıkasındaki Kotra arâzisinin mülkiyetini verdi. Ömrünün sonuna kadar münzevî bir hayat yaşadı. Bursa’da bir câmi yaptıran Alâeddîn Bey, Kü- kürtlü’de bir tekke ve Kaplıca civârında ikinci bir mescid binâ ettirmiştir. Bursa’da yaptırdığı Alâaddîn Bey Çâmii, cami, fetihten sonra yapılan ve şehirde Türk hâkimiyetinin sembolü olan ilk eserdir. Câmi, kuzey tarafında üç bölümlü son cemâat yeriyle birlikte tek kubbeli klasik biçime uyarken, Bursa’da kanatlı (zâviyeli) ters T plânlı câmilerde yeni bir gelişmeye öncülük etmiştir. Bu plân şeması, Selçuklu döneminin kubbeli medreselerine kadar uzanır. OsmanlIların Bursa’da bu plânda ilk binâ ettiği câmi Alâeddîn Câmiidir.
Bursa’da Alâeddîn Bey tarafından yaptırılan ve kendi adıyla anılan Câmii.
Alâeddîn Câmiinin en muhteşem yeri, Kuzey cephesidir. Kuzey cephesinde irili ufaklı 21 küçük pencere bulunmaktadır. Kesme taştan yapılmış olan portal, Selçuklu mîmârisinin birçok özelliklerini biraraya getirir. Girişin iki yanında sivri kemerli iki hücre bulunur. Hücre alınlığını geometrik süslemeler kaplar. Portal kemeri iki renkli mermerden olup, girift süslemeleri vardır. Kapının iki yanından gelen şerit süslemeler de kemerin kilit taşı üzerinde birleşir. Kuzeyde, avlu içinde câmiye bitişik iki türbeden dıştan ongen plânlı ve külahla örtülmüş olanı İkinci Kılıç Arslan tarafından yaptırılmıştır. İçinde İkinci Kılıç Arslan, Birinci Keyhüsrev ve Alâeddin Keykubâd’ın mâvi üzerine beyaz kabartmalı kitâbeyle süslü sandukaları vardır. Sonradan yapılmış sekizgen plânlı diğer türbenin üzeri açıktır ve tamamlanamamıştır. Mermerden yapılmış sâde ve güzel bir portali vardır.