ALÂEDDÎN KEYKUBÂD-I

Anadolu Selçuklu sültânı, Sultan Birinci Gıyâseddîn Keyhüsrev’in oğlu. Doğum târihi bilinmemektedir. Çok iyi bir tahsil ve terbiye ile yetiştirildi. Türk-İslâm an’anesine göre Emir Seyfeddin, Ay-Aba ve Emir Bedreddin Gevhertaş kendisine atabek tâyin edildi. Ana dili olan Türkçenin yanında, Farsça, Rumca ve Arapça öğrendi. Ayrıca yüksek İslâmî ilimleri ve astronomiyi öğrendi. 1205’te Tokat’ın me- likliğine (vâliliğine) tâyin edilerek devlet idâresi- ni öğrendi ve tecrübe sâhibi oldu. Babasının vefâtı üzerine Sultanlığa ağabeyi birinci Keykâvus seçildi. Bunu kabûl etmeyip tahta geçmek isteyen Keykubâd, Erzurum meliki Tuğrul Şah ile anlaşarak Kayseri’deki ağabeyinin üzerine yürüdü.
Konya-Aksaray yolu üzerinde Alâeddîn Keykubâd tarafından yaptırılan Sultan Hanı.
Alâeddîn Cânıiinin, Alâeddîn Keykubâd’ın eniriyle tamamlandığını gösteren kitabe.
Fakat taraftarları ağabeyi ile birleşince Ankara Kalesine sığındı. Keykâvus, Ankara Kalesini kuşatarak Keykubâd’ı ele geçirdi ve Malatya’daki Minşar Kalesine hapsetti. Keykâvus’un ölümü üzerine 1220 yılında tahta çıktı. Onun genişleme ve büyük devlet hâline gelme siyâsetine devâm etti. Önce, Ermenilerle Doğu Latinler arasındaki çatışmadan faydalanarak Ermenilerin elindeki Kalonoros Kalesini aldı. Yeniden inşâ edilen ve sağlam surlarla çevrilen şehre Sultân’ın ismine izâfeten Alâiye (Alanya) ismi verildi. Bu sırada Artuklulardan Diyârbekir hükümdân olan Mes’ûd’un Keykûbad adına okunan hutbeyi kaldırması üzerine buraya Mubârezeddîn Çavlı kumandasında bir ordu gönderdi. Bu ordu, Mes’ûd’un ordusunu yendi ve Çemişgezek gibi bâzı kaleleri ele geçirdi. Ayrıca, Eyyûbî hükümdân Melik Eşref’in yardımcı olarak gönderdiği kuvvetleri de bozguna uğrattı. Bundan sonra, Eyyû- bîlerle iyi geçinmek isteyen Alâeddin Keykubâd esir aldığı Eyyûbî kumandanlarını serbest bıraktı. Aynı şekilde Melik Mes’ûd’u da bâzı hediyeler mukâbili yerinde bıraktı. Sultan Alâeddîn, Trabzon-Rum İmparatorluğunun gücünü kırmak için Sinop’ta bir donanma kurdu. Bu arada Selçuklu tüccârlarınm şikâyetleri üzerine Kastamonu emiri Hüsâmeddin Çoban’ı Karadeniz donanmasıyla Kırım Seferine memûr etti. Emir Çoban önemli bir ticâret şehri olan Sug- dak’ı fethetti. Şehirde bir câmi inşâ ettirdi ve askerlerini yerleştirdiği bir garnizon kurdu. Ruslar, Sugdak’ın Selçuklu hâkimiyeti altına girmesini tanımak zorunda kaldılar. Güneyden gelen ticâret yollarını tehdît eden küçük Ermenistan krallığını cezâlandırmak üzere Mübârezeddîn Çavlı ve Mübârezeddîn Ertokuş kumandasında bir ordu göndererek İçel’i devletin topraklan arasına kattı. 1226-28 târihleri arasında Mengücüklerin başına geçen Dâvûd Şâh bin Beh- ramşâh’ın Anadolu Selçukluları aleyhine Tuğrul