VURUNTU

1. Isıl mot. ve Oto. Yakıt karakteristikleri motor karakteristiklerine uymadığında, motorun çalışması sırasında meydana gelen olay. (Vuruntu sonucu, motor boğuk bir gürültüyle çalışır, faydalı güç düşer, motordaki organlar mekanik aşınmaya uğrar.) [Eşanl. DETONAS- yon.] (Bk. ansikl. böl.) —2. Oto. ve Isıl mot. Gerek ateşleme düzeneğinin ayarsızlığından, gerek biyel kolu başındaki ya da ayağındaki aşırı boşluktan kaynaklanan ayırtedici bir dizi boğuk gürültü. —3. Vuruntu yapmak, ateşleme avansı iyi ayarlanmamış, karışım oranının düzensiz ve yanmanın normal zamanlarda gerçekleşmediği bir motorda krank mili üzerinde darbeler ve patlama sesini andıran gürültüler meydana getirmek. —Kim. Vuruntu önleme, bir yakıtın vuruntuya karşı gösterdiği direnci artırmak üzere gerekli önlemleri alma; bu direnç deneysel olarak benzenin oktan derecesiyle ifade edilir. || Vuruntu önleyici, patlamalı motorların yakıtlarına konarak vuruntu- yakarşı direnci artıran katkı maddesi. (Vuruntu önleyici olarak organometal bileşikler, özellikle de kurşun tetraetil kullanılır.) —Mak. san. Bir mekanizmada, genellik le bir gürültü ya da bir sarsıntıyla kendini belli eden anı hız değişimi. —Petr. san. Vuruntu artırıcı, vuruntuyu artırmak ve oktan indisini azaltmak için bir yakıta katılan madde. —ANSIKL. Isıl mot. Vuruntu, genellikle bütün yüzeyi boyunca eşit biçimde soğutulmayan silindir kafasındaki “sıcak noktaların etkisiyle meydana gelen bir erken ateşleme yüzünden, gazların silindir içinde düzensiz olarak yandığı durumlarda ortaya çıkar. Vuruntuya neden olan öteki etkenler şunlardır: tam olarak atılamayan yanmış gazların çok sıcak birikimler oluşturarak daha sonraki emme zamanında yakıt karışımına temas edip bu karışımı tutuşturması; ateşleme avansının iyi ayarlanmaması. iyi durumda olan bir motorda bi
le vuruntunun ana nedeni, sıkıştırma oranı çok yüksek bir motorda oktan indisi (sayısı) düşük bir yakıtın (normal benzin) kullanılmasıdır. Vuruntuya yol açan nedenler gibi bu olayı ortadan kaldırmaya yönelik önlemler de çok çeşitlidir: silindir içinin temizlenmesi, silindir içinde türbülansa neden olan gazların süpürülr.ıesi, ısıyı tüm yüzeye eşit olarak dağıtan ve şiddetli bir ışıma yayan hafif alaşımdan (genellikle alüminyumlu) bir silindir kafasının kullanılması, otomatik avans sisteminin ve ateşleme avans ayarının motordaki yük değişmelerini hesaba katacak biçimde geliştirilmesi, yani modern “elektronik ateşleme” sisteminin kullanılması. Kurşun tetraetil ya da çevre kirlenmesini önlemek için son zamanlarda kullanılmaya başlayan vuruntu önleyici maddeler gibi bileşiklerin yakıta katılması, vuruntu şiddetini azaltır ya da tümüyle ortadan kaldırır Bir benzinin oktan indisi ne kadar büyükse, vuruntuya yol açmadan ateşleme avansı ve sıkıştırma oranı da o kadar artırılabilir.