WOLFF

(Christian VON), alman hukukçu, matematikçi ve filozof (Breslau 1679 – Halle 1754). Öğretmenlik mesleğine Leipzig’te başladıysa da, ho
cası Leibniz’in yardımıyla, 1706’da Halle’ de profesörlüğe getirilerek fen, ardından felsefe dersleri verdi. Verdiği felsefe dersleri, tanrıbilimcilerin saldırılarına uğramasına ve üniversiteden atılmasına yol açtı (1723). Bununla birlikte Friedrich II, tahta çıktığı sırada onu Halle’e geri çağırdı (1740) ve Wolff ölünceye kadar burada ders verdi. Genellikle “dogmatik akılcılık” olarak adlandırılan felsefe sisteminde, mantıklı olarak düzenlenmiş bir evren içinde yer alan olayların, kendi aralarında mutlak bir bağıntıya sahip olduklarını ileri sürdü. Sistemini Philosophia* prima şive Ontotogia methodo scientifica pertrac- tata (ilk felsefe ya da bilimsel ontoloji yöntemi) adlı yapıtında açıkladı. Birçok yapıt, bu arada bir Philosophia rationalis sive logıca (Ussal felsefe ya da mantık) [1728], bir Philosophia prima sive Ontologia (ilk felsefe ya da varlıkbilim) [1730], bir Theo- logia naturalis (Doğal tanrıbilim) [1737], bir de Philosophia practica universalis (Evrensel pratik felsefe) [1738] yazdı; Psycho- logia empricia (Deneysel psikoloji) [1732] ve Psychologia rationalis (Ussal ruhbilim) [1734] adlı yapıtlarında ruhbilimle ve Jus naturae (Doğal hukuk) [8 cilt, 1740-1749] ve Jus gentium (Devletler hukuku) [1749] adlı yapıtlarında da hukukla ilgilendi. Büyük bir saygınlık kazandı. Kant, ilkin onu izlemekle birlikte, sonradan ona karşı çıktı. Diderot, Ansiklopedi“ de ondan esinlendi. Aufklârung dönemindeki birçok siyasal reform, onun kuramlarına dayanarak hazırlandı.