AKİDLERDE PARA OLAN MEVZÛUN TAYÎNt ve ENFLÂSYON

Para olan mevzûda taayyün: Batılı hukuklarda olduğu gibi islâm hukukunda da akdin mevzûu para olması halinde, nevi ve miktar olarak belirlenmesi şarttır. Eskiden bir ülkede, ismi «meselâ dirhem, dinar, lira» gibi aym olan, fakat değerleri ve geçerlikleri (revacı) farklı bulunan paralar olurdu. Bu durumda akdin mevzûunu veya mevzûun bedelini teşkil eden paranın tayininde bazı problemler ortaya çıkmış ve şu çözümler üzerinde durulmuştur: Revaçta olma, kullanılma bakımından farklı paralar varsa, bunların değerleri (maliyet) eşit olsun, farklı olsun akid sahih olur ve ödeme en çok kullanılan, en revaçta olan para ile yapılır. Meselâ dirhem denildiği halde piyasada san ve beyaz renkte iki çeşit dirhem olsa, bunların değerleri de birbirinden farklı bulunsa hangisi daha çok revaçta ve kullanılmakta ise ödeme onunla yapılır. Her ikisinin değeri eşit ise borçlu ödemeyi dilediği çeşitten yapar. Paralar arasmda revaç farkı yoksa ve değerleri de farkh ise, önceden tayın edilmemesi halinde, yalnızca genel isim zikredilerek, meselâ «şu kadar dirheme» diyerek yapılan akid fasid olur; çünkü ödemenin hangi paradan yapılacağı belli olmadığı gibi bunu tayin edecek revaç farkı da mevcut değildir; bu sebeple ödeme esnasında taraflar arasmda ihtilâf çıkacak, borçlu değeri az olandan, alacaklı ise daha değerli olandan ödeme isteyebilecektir. (1)