□PERON

(Juan Domingo), arjantinli devlet adamı (Lobos, Buenos Aireâ, 1895- Buenos Aires 1974). 1913’te yedek subaydı; 1930 hükümet darbesine katıldı. 1939-1941 arasında İtalyan ordusunu inceledi ve faşist yöntemleri öğrendi. 1941’de albay oldu, haziran 1943 darbesinde yer aldı, Farrell’in
Savaş başkanlığını da üstlendi ve sendikaların desteğini elde etti. Hemen ardından Başkan yardımcısı oldu. Descamisados’un
(“mintansızlar”) ve sendikaların destekle- •
diği Peron tutuklandı (9 ekim 1945), ancak yandaşları tarafından kurtarıldı (17 ekim). Yandaşlarının başına geçmiş olan Eva Du- arte ile evlendi (21 ekim). Komünistlerin ve sağın muhalefetine rağmen Başkan seçildi (24 şubat 1946), işçilerin korunmasına, sosyal adalete, güdümlülüğe dayanan ve kendi deyişiyle kapitalizm ve sosyalizm arasında “üçüncü bir yol” olan’“adaletçiliği” savundu. Kadınlara oy hakkı verdi, mart 1949 Anayasası’yla, 1951’de yeniden seçilebilme olanağını yarattı ve general unvanlnı aldı (1950). Her yere kendi adamlarını yerleştirdi, La Prensa’yı kendi gazetesi haline getirdi ve polis devletine dayanan bir diktatörlük kurdu. İktisadi alanda, Miranda’nın danışmanlığı altında (1946-1949) demiryolla- nnı, Ulusal bankayı ve dış ticareti millileştirdi, pesoyu devalüe etti, dış borçlan ödedi, ticari bir devlet filosu kurdu, birçok ticari anlaşma imzaladı ve beş yıllık bir sanayileş-, me planını başlattı (1947). Ancak kredi bulmak için, tarımcıları ürünlerini devlete düşük fiyatla satmaya zorladı ve daha sonra bu ürünleri büyük kârlarla ihraç etti. Bunun, üzerine tarımcılar üretimi kıstılar ve tahıl ithal etmek zorunluğu dbğdu. İktisadi önlemlerin çoğu başarısızlığa uğradıysa da,- Peron toplumsal alanda, çok ileri bir sosyal siyaset izlemeyi bildi. Bu siyaset İkinci Dünya savaşı sırasında biriktirilen dövizlerle karşılandı. Karısının yardımıyla işçilerin işletme kârlarına ortak olmalarını sağladı, 60 yaşın üstündeki işçilere emeklilik hakkı verdi, dış siyasette, bloklar arasında tarafsız kaldı, İspanya’yla yakınlaşmayı ve bir Latin Amerika federasyonu kurmayı tasarladı. 11 kasım 1951’de yeniden seçildi, 1954’
ten itibaren önce Kilise’nin (1955’te aforoz edildi), sonra da ordunun muhalefetiyle karşılaştı. Ordunun desteği, işçilere ve orta sınıflara dayanan bir rejim açısından çok önemliydi. Deniz, hava kuvvetlerinin ayaklanmasının ardından eylül 1955’te ülkeyi terk etti. Madrid’e sığındı ve buradan, 1963’
ten beri sendikalarla birlikte tek bir parti altında toplanan yandaşlarını yönetti. General Lanusse’nin izniyle 1972 kasımında Arjantin’e döndü. Aynı yılın aralık ayında tekrar Ispanya’ya gitti. Mart 1973 seçimlerinde peroncu aday Hector Câmpora Başkan seçildi. Peron Arjantin’e döndü, Câmpora istifa etti, 23 eylül 1973’te Başkanlığa Peron seçildi. Yeni karısı İsabel Martfnez (Eva Peron 1952’de ölmüştü), Başkan yardımcısı oldu. Şiddet hareketleriyim baş etmek zorunda teıldı, Devrimci halk ordusunun saldırılarına göğüs gerebilmek için sağ pe- ronculuğa yöneldi. 1 temmuz 1974’te öldü,