İstanbul üniversitesi

Türkiye’deki üniversitelerin en eskisi ve en büyüğü. 2253 Sayı ve 31 mayıs 1933 tarihli kanunla, İstanbul dârülfünunu, 31 temmuz 1933 tarihinden itibaren lağvedildi. (Bk. d a r ü lfü ­ n un .) Daha önce, Cenevre üniversitesi profesörlerinden Albert Malche’ın Türkiye’ye gelerek hazırladığı rapora (1932) dayanılarak 1 ağustos 1933 tarihinden itibaren Millî Eğitim bakanlığı İstanbul üniversitesini kurmakla görevlendirildi. İstanbul üniversitesi 18 kasım 1933 günü açıldı. İlk olarak Tıp, Hukuk, Edebiyat ve Fen fakülteleriyle öğretime başladı. Bu dönemde Avrupa’nın çeşitli ülkelerinden profesörler getirildi; gerekli yeni binalar ve laboratuvarlar yaptırıldı. Başlangıçta Millî Eğitim bakanlığına bağlı olarak kurulan İstanbul üniversitesi, 13 aylık çalışma döneminde, Dârülfünunun yapamadığı birçok işleri başardı. 18 Haziran 1946 tarihinde yürürlüğe giren 4936 sayılı Üniversiteler kanunu ile İstanbul üniversitesi, muhtariyete ve tüzel kişiliğe kavuştu. Üniversitenin muhtariyeti, 1961 Anayasası’nın 120. md. ile de teminat altına alındı. 1946 Yılında, üniversitede yalnızca Tıp, Hukuk, Fen, Edebiyat ve İktisat fakülteleri vardı. 30 Haziran 1948 tarihinde 5234 sayılı kanunla Ankara Yüksek Ziraat enstitüsü kaldırılarak, Ankara üniversitesine bağlı bir Ziraat fakültesi ve İstanbul üniversitesine bağlı bir Orman fakültesi kuruldu. 1903 Yılında Tıp fakültesine bağlı olarak kurulan Eczacılık okulu, 1962 yılında; 1909 yılında kurulan Diş Hekimliği okulu, 1964 yılında fakülte haline getirildi. Eskiden Fen fakültesine bağlı olan Kimya Yüksek okulu 1967 yılında fakülte oldu; aynı yıl Cerrahpaşa Tıp ve 1968 yılında da İşletme fakülteleri kuruldu. Ayrıca İktisat fakültesine bağlı bir Gazetecilik enstitüsü ve rektörlüğe bağlı bir Yabancı Diller okulu vardır. Üniversitenin yönetimi, rektör, yönetim kurulu ve senato olmak üzere üç organ tarafından yürütülmektedir. Senato, rektörün başkanlığında, halen öğretim görevinde bulunan eski dekanlardan ve her fakültenin kendi profesörler kurulundan iki yıl için seçeceği ikişer senatörden ve doğrudan doğruya üniversiteye bağlı yüksek okulların profesör kurullarının iki yıl için seçecekleri birer temsilciden kurulur. Senato, fakülte yönetmeliklerini inceler; disiplin konularında en yetkili organdır. Üniversite Yönetim kurulu, rektörün başkanlığında halen öğretim görevinde bulunan önceki rektörle fakülte dekanlarından ve genel sekreterden kuruludur. Kanun ve tüzük hükümleri ile senato kararlarının uygulanmasını sağlayacak karar ve tedbirleri alır. Rektörün göreceği bütün işlerde kendisine yardımcı olur. Rektör, fakülte profesörler kurullarının bir arada yapacakları toplantıda, iki yıl için, sıra ile ve her seçim döneminde başka bir fakülteden olmak üzere, salt çoğunlukla seçilir. Rektör, üniversite tüzel kişiliğinin temsilcisidir ve bütün yönetim işlerinden sorumludur,