karagözbalığı, karagöz olarak da bilinir, Perciformes takımımın Sparidae familyasından Akdeniz’in kıyı şeridinde yaygın biçimde görülen üç balık türünün ortak adı. Vücutları yuvarlağa yakın oval biçimli ve yassıdır. Ağızları küçük olmasına karşın çeneleri ve dişleri güçlüdür. Ön dişleri kesici, arka dişleri (azıdişi) ezici ve öğütücü işlev görür. Dişlerinin bu yapısı deniz kabuklulannın ve midyelerin sert kabuklarını kolayca kırmalannı sağlar. Gelişmiş sırt, kuyruk, kann ve anüs yüzgeçlerini kullanarak hızla yön değiştirebilirler. Vücutlannı örten sert pullar deriye iyice yerleşmiştir. Solungaç kapağından kuyruğa kadar uzanan yanal (yan) çizgileri belirgindir. Üst bölümleri koyu boz, yanlan gümüş parlaklığında, alt bölümleri beyazdır. Kuyruk yüzgecinin sapında isparozdaki gibi koyu bir leke bulunur. Aynca vücutlarında sırttan karna dikey olarak inen ve sayıları türlere göre değişen koyu renk bantlar vardır. Yazın taşlık, yosunlu ve midyesi bol kıyılara giren bu balıklar kışın derin sulara çekilir.
Akdeniz’in dışında Portekiz’den Senegal kıyılanna kadar Atlas Okyanusunda da görülen bayağı karagöz (Diplodus vulgaris) öbür iki tür gibi Türkiye’yi çevreleyen bütün sularda görülür. Kuyruk sapındaki bant, sırt ve anüs yüzgeçlerinin arka bölümüne kadar genişlemiştir. Ayrıca sırt yüzgecinin önünden göğüs yüzgeçlerinin önüne kadar inen koyu renk bir bant vardır. Uzunlukları ortalama 20-25 cm, en çok 45 cm’dir.
D. sargus türünün Akdeniz’e özgü bir alttürü olan baltabaş karagöz ya da sargos (D. s. sargus) ortalama 20- 25 cm, en çok 45 cm uzunluğundadır. Kuyruk yüzgecinin çatalı siyah kenarlı olan bu balıkların sırtından kamına doğru 8-10 bant iner.
Akdeniz’in yanı sıra Atlas Okyanusunun doğu kıyılarında Biskay Körfezinden Fas’a kadar bol, Güney Afrika’ya kadar azalarak görülen sivriburun karagöz (D. puntazzo ya aa Puntazzo puntazzo) ortalama 25-30 cm, en çok 60 cm uzunluğundadır. Gövdesinde kanna doğru incelen 7-13 bant bulunur. İleriye doğru uzanan kesici dişleri nedeniyle öbür türlerden kolayca ayırt edilebilir.
Türkiye’de yılda 1.000 ton dolayında avlanan bu balıklann eti çok lezzetli ve ekonomik değeri oldukça yüksektir.
