A B B Â S HİLM İ-I

Mısır vâlilerinden. Babası Ahmed Tosun Paşadır. Vehhâbîler üzerine sefer yapıp, onların fitne hareketlerine mâni olmak için va
ABBÂS HİLMİ-II
zîfelendirilen Mehmed Ali Paşanın çok sevdiği torunudur. 1813 (H.1228)te Cidde’de doğdu. Mısır’da yetişti. Abbâs Hilmi, amcası İbrâhim Paşanın 1848 senesinde vefâtı üzerine Mısır vâliliğine tâyin edildi. Bu sırada OsmanlIlarda Tanzîmât devri başlatılmış ve Mısır’da da Avrupa’nın tesiri ile bir takım reformlar yapılmaya başlanmış, Avrupâî tarzda bâzı müesseseler açılmıştı. AvrupalIların menfaatlerine olan işlere, Abbâs Hilmi karşı çıktı. Reformlara uyularak açılan bu neviden bir takım kuruluşları kapattı. Bu kuruluşlarda misyoner gibi fa- âliyet gösteren pekçok Avrupalı danışman ve eğitimciyi vazifelerinden aldı. Devrin âlimlerinden Tahtâvî’yi 1850 senesinde Hartum’a gönderip, bir medrese açmasını istedi. Diğer taraftan masrafları kontrol altına aldığı gibi, vergilerde indirim yaparak halkın iktisâdî durumunu oldukça iyi bir hâle getirdi. Kâhire’de bir harp okulu kurdu. Tanzîmâtın Mısır’da uygulanması konusunda Osmanlı Devleti ile ortaya çıkan meseleleri çözmek üzere Fuâd Efendi (Paşa) Mısır’a gönderildi. Fuâd Efendi bu hususta bâzı düzenlemeler yaptı ve şikâyet konusu meseleleri halletti. Bu zamanda bir İngiliz şirketi, Kâhire ile İskenderiye arasında demiryolu inşâatına başladı ve 1853’te tamamladı. Böylece İngilizler, kısa yoldan Mısır içlerine ulaşma fırsatını da elde ettiler. Abbâs Hilmi, dedesi Mehmed Ali Paşaya verilen fermâm değiştirerek, vâliliğe, âilenin en yaşlısının geçmesi usûlünü kaldırmak ve kendi yerine oğlu İbrâhim Paşayı bırakmak istiyordu. Bu maksatla oğlunu Abdülmecîd Hana dâmâd yaptı. Fakat vefât etmesi ile bu işi gerçekleştiremedi. Abbâs Hilmi, Kırım Harbinde Osmanlı sultânı Abdülmecîd Hana yirmi bin kişilik bir ordu ve bir donanma göndererek yardımda bulundu. Bu yardımı gönderdiği sıralarda Kâhire’deki köşkünde âniden öldü. Zehirlenerek öldürüldüğü de rivâyet edilmektedir.