Hadîs âlimlerinden. İsmi Abbâs bin Muhammed el-Hâşimî’dir. Benî Hâşim’in azâdlı kölesi olup aslen Harezmli’dir. Künyesi Ebü’l-Fazl’dır. 185 (m. 801) de doğdu 271 (m. 884) de Safer ayının ortasında Salı günü vefât etti. Sa’îd bin Âmir ed-Dab’î, Esved bin Âmir eş-Şâzân, Ahves bin Cevâb, Ishâk bin Mansûr es-Selûlû, Hüseyn bin Ali el-Ca’fî, Hüseyn bin Muhammed el-Mervezî, Hâlid bin Muhalled, Ebû Dâvûd et-Tayâlîsî, Abdurrahmân bin Mus’ab el-Kettân, Abdullah bin Yezîd, Yahyâ bin Ebî Bekr el-Kirmânî ve bir çok âlimden ilim öğrenmiş ve hadîs almıştır. Ya’kûb bin Süfyân, Ebü’l-Abbâs bin Şüreyk el-Fakîh, ibni Ebîd-dünyâ, İbni Ebî Hâtim, el Begâvî, Ebû Ca’fer bin el-Behterî ve birçok âlim de ondan ilim öğrenmiş ve rivâyette bulunmuşlardır. îbni Ebî Hâtem, Mesleme, ibni Hibbân ve Nesâî O’nun sika (sağlam, güvenilir) bir râvi olup, sâlih ve her şeyi ile doğru bir zât olduğunu söylemişlerdir. Imâm-ı Esam ise “Benim üstadlanm onun rivâyet ettiği hadîs-i şeriflerde her hangi bir noksanlık görmedikleri gibi rivâyetlerini tasvîb etmişlerdir” buyurdu. Halîlî, O’nun şdâleti hususunda bütün hadîs imâmlannm itti- fâk ettiklerini, fakat rivâyet ettiği hadîs-i şeriflerin Buhârî ve Müslim’de bulunmadığını beyân etmiştir. Onun rivâyet ettiği hadîs-i şerifler Sünen kitablannda (Süneni ibni Mâce, Sünen-i Nesâî, Sünen-i Ebû Dâvûd, Sünen-i Tirmizî) mevcuttur. Yahyâ bin Maîn’den öğrenmiş olduğu bilgileri yazdığı, hadîs ricâlini (âlimlerini, râvile- rini) anlatan büyük bir cild olan kitap telif etmiştir. Abbâs bin Muhammed Ebû Itâb, Şu’be, Muâviye bin Kurre, O da babasından rivâyet etti: Sa’d ibni Mes’ûd’un ökçeleri çok ince olduğundan ba’zı kimseler buna gülüyorlardı. Bunun üzerine Peygamberimiz (s.a.v.) “O’nun ince ökçeleri, mîzânda (terâzîde) Uhud dağından daha ağır gelir” buyurdu.
ABBÂS BlN
23
Nis