ABDİ PAŞA (Nişancı)

Osmanlı devlet adamı
ve târihçi. Asıl adı Abdurrahmân’dır. İstanbul’un
Anadoluhisarı semtinde dünyâya geldi.
Doğum târihi belli değildir.
Eğitim ve öğretimini Enderûn-ı hümâyûnda tamamladı.
1648’de Saray-ı Hümâyûnun Büyük
Oda kısmında ilk resmî vazifesine başladı. İki sene
sonra Seferli Koğuşuna atandı. Bu vazifede
1659’a kadar kalan Abdî Paşa, Has Oda’ya tâyin
edildi. 1665’te tuğra çekme vazifesi verildi.
1668’de sır kâtipliğine getirilen Abdî Paşa ertesi
sene Temmuz ayında vezirlik rütbesi ile nişancılık
nasbına tâyin edilerek saraydan ayrıldı. Uzun süre
bu vazifede kalan Abdî Paşa Çehrin Seferi sırasında
İstanbul kaymakamı oldu (1678). Ertesi sene
dördüncü vezirliğe terfi etti. İkinci vezir iken
1682’de Basra vâliliğine tâyin edildi. On sene kadar
çeşitli illerde vâlilik yaptı. 1690’da Kandiye,
sonra Sakız muhâfızlığına getirildi. Sakız muhâfızı
iken 1692 yılında vefât etti.
Abdî Paşa, devlet hizmetleri dışında Vekâyinâme
adlı Osmanlı târihi ile meşhûr olmuştur. Bu
eserini Has Oda’da vazifeliyken Dördüncü Mehmed
Hanın isteği üzerine yazmaya başlamıştır.
Eserin dili oldukça sâde olup, üslûbu güzeldir.
Dördüncü Mehmed Han zamânı için birinci derecede
kaynak olan bu eser, daha sonraki târihçiler
tarafından kullanılmıştır. Eser henüz yayınlanmamış
olup, yazma nüshası Topkapı Sarayı Kütüphânesinde
mevcuttur.
Abdî Paşanın, ayrıca edebî sâhada da çalışmaları
vardır. Abdî mahlası ile yazdığı şiirlerini bir
Dîvân’da toplamıştır. Ayrıca Ka’b bin Züheyr’in
Kasîde-i Bürde’sine ve Dîvân-ı Uçfî’deki bâzı şiirlere
şerhler yazmıştır.