Ady, Endre

Ady, Endre
Macar şairi (Ermindszent 1877-Budapeşte 1919). Eleştirmenlerin çoğu tarafından XX. yy’ın en büyük Macar $t/iri sayılan Endre Ady, Fransız simgeciliğinden etkilenmiş, yenilikçi şiirleri, Janos Arany ve Sandor Petöfi’nin yaratmış oldukları şiir geleneğiyle çarpıcı bir karşıtlık oluşturmuştur. Gazeteci olmak için hukuk öğrenimini yarım bırakan Endre Ady, şiirlerinin çoğunda “Leda” diye adlandırdığı Adele Brull’la karşılaştıktan sonra, onun ardından Paris’e gitti ve yeni edebiyat akımlarını tanıdı. Macaristan’a dönünce, bir yandan gazetecilik yaparken, bir yandan da yayınladığı şiirlerdeki göreneklere aykırı inançları ve Macar soylularına, geleneksel Macartoplu- muna saldırılarıyla büyük tartışmalara yolaçtı. Geleneksel şiirden bütünüyle farklı şiirlerini topladığı Uj Versek (Yeni Şiirler, 1906) adlı kitabıyla büyük yankılar uyandırdı. Sonraki yıllarda şiir yazmayı sürdürürken (toplam on kitap), bir yandan da üİkenin başlıca edebiyat ve düşünce dergisi Nyugafta (Batı) düzyazılar (ve şiirler) yayınlamaya başladı. Özellikle eski şiir geleneğine ve döneminin Macar toplumuna saldırılarını, ama aynı zamanda da yurduna ve Macar halkına sevgisini yansıttığı konuşma diliyle yazılmış lirik şiirlerinin yanı sıra, “Tan- rı’yı yitirmiş bir dünyanın acıları ve ölüm” temalarını işlediği dinsel şiirler yayınladı. Aşırı çalışma, içki düşkünlüğü ve başıboş bir yaşam sürmesi sonucunda, genç yaşta öldü.