ALİ FUÂD TÜRK GELDİ;

Tanzimât devri siyâset adamlarından ve târihçi. 1867’de İstanbul’da doğdu ve 1935’te yine burada vefât etti. Tanzîmât devri Dâhiliye müsteşarlarından Celâl Beyin torunu ve Tercüme odası Mühimme müdürü Cemâl Beyin oğludur. Soğukçeşme Askerî Rüşdiyesi ile lisan mektebini bitirdi. 1895’te ise Hukuk Mektebinden mezun oldu. Hindli Hoca İskender Efendiden Fârisî ve Fârisî edebiyâtını öğrendi. 1881’de mülâzemetle Dâhiliye mektûbî kalemine girdi. Bu resmî vazifesi yanında tahsiline de devâm etti. Pekçok komisyonlarda çalıştıktan sonra, çalıştığı kaleme müdür; 1901 senesinde Dâhiliye Mektupçusu oldu. 1903 senesinden îti- bâren Dâhiliye müsteşarlığına vekâlet etti. Meşrûtiyetin ilânında bu iki vazifeyi yapmaktaydı. 1908 senesinde Sadâret Mektupçusu, 1909’da Dâhiliye müsteşarı oldu. Bu vazifedeyken Gâzi Ah- med Muhtar Paşa kabinesi, sonra Hüseyin Hilmi Paşanın Meclis-i vükelâ’da teklifi ve Sultan Re- şad’a tavsiyesiyle 1912’de Mâbeyn baş kitâbetine tâyin edilmiştir. Sultan Reşad’ın vefâtına kadar ve Vahdeddîn Hanın tahta geçmesinden sonra da bu vazifede kaldı. Sonra da Dâmâd Ferid Paşanın ikinci sadaretinde Kuvây-ı millîyeyi âsî îlân eden Hatt-ı hümâyûna îtirâzı üzerine sadrâzamla araları tamâmen açılarak Şûrâ-yı devlet, Mâliye ve Nâ- fiâ Dâiresi riyâsetine nakil sûretiyle 1920’de saraydan çıkarıldı. Tevfik Paşanın son defâ sadârete gelmesini müteâkib aynı sene içinde sadâret müsteşarlığına tâyin olunarak İstanbul hükümetinin ilgâsına kadar bu vazifede kaldı.
Ali Fuâd’ın târihle ilgili bâzı eserleri vardır. Bunlar; Ricâl-i Mühimme-i Siyâsiye, Ma’rûf Sî- mâlar, Mesâil-i Mühimme-i Siyâsiyye, Evdâr-ı Islâhât, Târihî Fırkalar, Âfâki Fırkalar ve Görüp İşittiklerim isimli hâtırâtıdır.