ALİ KEMAL, asıl adı Ali Rıza, türk gazeteci, siyaset adamı (İstanbul 1867 – İzmit 1922). Mülkiye mektebi’nin dördüncü sınıfındayken (1887) fransızcasını ilerletmek için dokuz ay kadar Paris ve Cenevre’de kaldı. Dönüşünde Mülkiye’de-ki öğrenimini sürdürdü (1888). Cenevre1 de gördüğü öğrenci derneklerinin bir benzerini kurmaya girişmesi sonucu kovuşturmaya uğradı. Halep’e vilayet maiyetine memur olarak sürüldü (1889). Halep idadisi’nde fransızca ve edebiyat dersleri verdi (1889-1894). Bu süre içinde ilm-i ahlak(1893) adlı ders kitabını, Bir safha-i şebab (1894) adlı romanını yayımladı. Yeniden Avrupa’ya gitti (1894). Paris’te Siyasal bilimler okulu’nda öğrenimini tamamladı (1896-1899). Bu yıllarda ikdam gazetesine “Paris musahabeleri’ başlığıyla, Paris’teki kültür ve edebiyat yaşamını yansıtan haftalık yazılar yazdı. Edebiyat anlayışı ve beğenisi Muallim Naci ve arkadaşlarının doğrultusunda olduğundan Servet-i fünun dergisi çevresinde toplanan yeni edebiyat kuşağına saldırılar yöneltti. Bir süre sonra ikdam’da yazılarının çıkması saray tarafından yasaklandı. Buna karşın Brüksel elçiliği kâtip kadrosunda görünerek ödenek almayı sürdürdü. Bir mısırlı prensin Kahire yakınındaki çiftliğini yönetmek üzere Mısır’a gitti (1900). Daha sonra Mahmut Muhtar Paşa’nın çiftliğinde kâhyalık yaptı. Kahi-re’de Türk dergisini yayımladı, ikinci meşrutiyetin ilanında (1908) İstanbul’a döndü. İkdam gazetesine başyazar oldu. Mülkiye’de siyası tarih, Darülfünun’da os-manlı tarihi hocalığı yaptı. Hürriyet ve itilaf fırkası’na girdi. İttihat ve Terakki’ye yönelttiği sert eleştiriler dolayısıyla 31 Mart1 tan sonra Paris’e kaçtı. Orada Yeni yol dergisini yayımlayarak (5 sayı, 1909) kendini savundu. Yönetimin değişmesi ve genel af çıkması üzerine Türkiye’ye döndü
(1912). ikdam’da yeniden başyazarlık yaptı. Bir safha-i tarih (1913), fransız ihtilali önderlerini konu edinen Rical-i ihtilal
(1913) adlı kitaplarını çıkardı. Peyam gazetesini yayımlamaya başladı. Ancak, bir süre sonra gazetesi kapatıldığı gibi yazı yazması da yasaklandı (1914). Kurtuluş savaşı başlarken Damat Ferit Paşa kabinelerinde maarif ve dahiliye nazırlıklarında bulundu (1919). Milli mücadeleye ve liderlerine karşı çıktı. Mustafa Kemal Pa-şa’nın eylemini yasadışı ilan eden genelgeler, onun imzasıyla yayımlandı. Hükümetteki görevinden ayrıldıktan sonra Peyam gazetesini Sabah gazetesiyle birleştirerek Peyam-ı sabah’ı çıkardı. Gazeteye ittihat ve Terakki’nin bir uzantısı olarak gördüğü Kuvayı millıye’nin ve Kurtuluş savaşı’nın aleyhinde yazılar yazdı. Mudanya mütarekesi’nden sonra yargılanmak için Ankara’ya götürülürken İzmit’te Nurettin Paşa tarafından linç ettirildi (18 kasım 1922). Sözü edilenlerin dışındaki başlıca eserleri: Sorbonne darülfünununda edebiyat-ı hakikiye dersleri (ikdam’ın Paris muharriri takma adıyla, 1898), İki hemşire (1899), Paris musahabeler/(3 c.,
1899), Mesele-ı şarkiye medhal (Mısır,
1900), Çölde bir sergüzeşt (1900), Yıldız hatırat-ı elimesı (1910), ilm-ı ahlak (1914), Raşıt müverrih mi, şair mi (1918), Tarih-i siyasi(1918). Peyam-ı sabah’ın edebiyat ekinde Ömrüm adıyla yayımlanan anıları
(1914), oğlu emekli büyükelçi Zeki Kune-ralp tarafından aynı adla kitaplaştırıldı (1985).
