ALİZELER

alizeler

; Alm. Passatwind (m), Fr. Alize (f), İng. Trade Winds. Tropikal bölgelerdeki denizlerde sürekli ve düzenli olarak esen bir takım rüzgârların gefiel adı. 30° kuzey ve güney arz derecelerindeki yüksek basınçlı kuşaklardan ekvatora doğru eserler. Bu rüzgârlar dünyânın kendi ekseni etrâfmdaki hareketinden dolayı sapma yaparlar. Bu sebepten kuzey yarımkürede kuzeydoğudan, güney yarımkürede ise güney-doğudan eserler. Atlas Okyanusunda ve Büyük Okyanusun doğusunda devamlı bulunurlar. Alizelerin başladığı 30 derecelik güney ve kuzey arz

rultuda kalınlığı 1500 metreyi geçmez. Yükseklerde üst alizeler veya ters alizeler denilen rüzgârlar ekvatordan kutuplara doğru akarlar. Bu ters alizeler tropikal bölgelere yaklaştıkça azalırlar. Yaz ayla-rmda sıcaklık etkisiyle Hint Okyanusu ve Çin Denizinde alizelerin yerine denizden karşıya doğru Muson rüzgârları eser.

Alizeler, saatte ortalama 16-24 km hızla, düzenli esen, estiği yerde havanın açmasına sebep olan rüzgârlardır. Bu sebeptendir ki yelkenli gemilerin kullanıldığı zamanlarda gemiciler tarafından çok istifâde edilirdi. Hattâ Amerika kıt’ası-na Kristof Kolomb bu rüzgârların yardımı ile ulaşmıştır.