AMR İBN İ ÂS

AMR İB N İ ÂS; Eshâb-ı kirâmm meşhûrlarmdan.
Büyük kumandan. İsmi Amr bin Âs, künyesi
Ebû Abdullah ve Ebû Muhammed’dir. Annesi
Nâbiga binti Hârmele’dir. Peygamber efendimizin
doğumundan bir kaç sene sonra Mekke’de doğdu.
664 (H. 43)te Mısır’da vefât etti.
630 (H. 8)da Mekke’nin fethinden altı ay önce
Hâlid bin Velîd ile Medîne’ye gelerek Müslüman oldu.
Hazret-i Ebû Bekir ve hazret-i Ömer’in de yer aldığı
üç yüz kişilik ordunun başında kumandan olarak
Zât-üs-Selâsil Gazâsma gönderildi. Mekke fethinde
ve Huneyn gazâsmda bulundu. Peygamber
efendimiz tarafından Ummân vâliliğine tâyin edildi. Hiç azlolunmadı. Hazret-i Ebû Bekir’in halifeliği
zamânında mürtedlerin (dinden dönenlerin) yola
getirilmesinde büyük kahramanlıklar gösterdi. Hazret-
i Ebû Bekir tarafından Şam’ın fethine gönderildi.
Başkumandan Hâlid bin Velîd’in idâresinde cereyân
eden Yermük Muhârebesinde büyük kahramanlıklar
gösterdi ve Şerahbil ile berâber ordunun
sağ kanadını idâre etti. Yermük Muhârebesi, İslâm
ordusunun zaferiyle bitti. Amr ibni Âs, Ecnâdin’de
Rum ordusunu bozguna uğratarak bütün Ürdün ve
Filistin’i zaptetti. Hazret-i Ömer’in halifeliği sırasında
Filistin vâliliğine tâyin edildi. Daha sonra Mısır’ın
fethi için vazifelendirildi. Mısır’ı feth edince,
oranın vâliliğine tâyin edildi. Amr bin Âs, Mısır’ı
feth ettikten sonra, Kuzey Afrika’ya yönelerek,
Trablusgarb ve Siyre’yi feth etti. Hazret-i Osman zamânına
kadar Mısır vâliliği vazifesinde kalan Amr
ibni Âs, hazret-i Osman’ın müşâviri oldu. Hazret-i
Muâviye’nin halifeliği sırasında yeniden Mısır vâlisi
oldu. Ömrünün sonuna kadar bu vazifede kaldı. 664
(H. 43)te 93 yaşındayken Mısır’da vefât etti. Cenâze
namazını oğlu Abdullah kıldırdı. Mukattam mevkiine
defn edildi.
Müslüman olduktan sonra bütün ömrünü İslâm
dînini yaymak için savaş meydanlarında geçiren
Amr ibni Âs, orta boylu, cesûr, edîb ve beliğ idi.
Çok fasih bir Arapça ile Kur’ân-ı kerîm okurdu.
Akıllı, bilgili, siyâsette usta ve asker bir sahâbî olan
Amr bin Âs, askerî dehâsı yanında, devlet idâresinde
de dâhi idi. Mahkemelerin tanzimi, vergi
toplanması gibi işlerde büyük başarıları görülmüştü.
Fustat şehrinde ilk minâreli câmiyi yaptırdı.
Kâhire ile Kızıldeniz arasında on dokuz kilometrelik
bir kanal açtırarak Hicâz bölgesine gemilerle
yiyecek şevketti.